ОЦ-12 „ТИСС“

1980-ანი წლების მიწურულს საბჭოთა კავშირში დაწყებულ იქნა შინაგან საქმეთა სამინისტროს (МВД) და მილიციის სპეცდანიშნულების დანაყოფების ჩამოყელიბება და გადამზადება. გარდა საშტატო პისტოლეტებისა მილიციის სპეცდანაყოფების საშტატო შეიარაღებაში იდგა 5,45x39 ტიპის ვაზნაზე გათვლილი კალაშნიკოვის დამოკლებული ავტომატი АКС74У. პრაქტიკამ აჩვენა, რომ ქალაქის პირობებში ჩატარებული ოპერაციებისას და შენობა ნაგებობებში გამოყენებისას, აღნიშნული კალიბრის ვაზნა მიდრეკილი იყო რიკოშეტირებისკენ (ასხლეტვისკენ). ასევე რიგ შემთხვევაში მისი ტყვიის მაღალი შეღწევადობა ქმნიდა გარკვეულ საფრთხეს უდანაშაულო ადამიანებისთვის. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე 90-ან წლების დასაწყისში საბჭოთა კავშირის და შემდგომ უკვე რუსეთის ფედერაციაში სხვადასხვა საკონსტრუქტორო ბიუროებში მასიურად დაიწყეს მუშაობა პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევების და რევოლვერების შექმნაზე, რომელიც სპეცდანაყოფებისთვის და შინაგან საქმეთა სამინისტროს გარკვეული თანამშრომლებისთვის უნდა ყოფილიყო განკუთვნილი. ამავე პერიოდში ნელნელა ფეხს იკიდებდა კომპლექსური (ვაზნა+იარაღი) სახით შექმნილი 9x39მმ СП-5 და СП-6 ტიპის ვაზნებზე გათვლილი ინტეგრირებული მაყუჩით აღჭურვილი უხმო (ჩუმი) სპეციალური ავტომატი АС «Вал» (Автомат Специальный. მთავარი სარაკეტო საარტილერიო სამმართველოს ინდექსი 6П30)  და სპეციალური სნაიპერული შაშხანა ВСС «Винторез» (Винтовка снайперская специальная. მთავარი სარაკეტო საარტილერიო სამმართველოს ინდექსი 6П29). შესაბამისად ერთერთ მიმართულებად განიხილებოდა სწორედ 9x39მმ-ან СП-5 და СП-6 ტიპის ვაზნებზე გათვლილი მცირეგაბარიტიანი ავტომატების შემუშავება, რომელსაც არ ექნებოდა ინტეგრირებული მაყუჩი. 9x39მმ-ანი ვაზნის ბალისტიკური მონაცემები რადიკალურად განსხვავდებოდა საშტატო 5,45x39მმ-ანი ვაზნისგან. მისი ტყვიის საწყისის სიჩქარე იყო ქვებგერითი და შეადგენდა დაახლოებით 280-290 მეტრ წამს, ხოლო ტყვია იყო მასიური და იწონიდა 16,1 გრამს. ასეთი ტაქტიკურ-ტექნიკური მახასიათებლების წყალობით, ასევე ტყვიის გულარის მასალიდან და გეომეტრიიდან გამომდინარე СП-5 ტიპის ტყვია 5,45x39მმ-ან ვაზნიაში გამოყენებული 7Н6 ტიპის ტყვიასთან შედარებით ნაკლებად იყო მიდრეკილი რიკოშეტირებისკენ და ამავდროულად მაკაროვის პისტოლეტის საშტატო 9x18მმ-ან ვაზნასთან შედერბით ჰქონდა საგრძნობლად მაღალი შემაჩერებელი მოქმედება. ჯავშანგამტანი მოქმედების საჭიროების შემთხვევაში კი შესაძლებელი იყო 9x39 СП-6 ტიპის ვაზნის გამოყენება.

მცირეგაბარიტიანი ავტომატი ОЦ-12 „Тисс“

90-ანი წლების დასაწყისში ქალაქ ტულის სპორტული და სანადირო იარაღის ცენტრალურ კვლევით-საკონსტრუქტორო ბიუროში (ЦКИБ СОО) ვალერი ტელეშმა (Валерий Телеш) და იური ლებედევმა (Юрий Лебедев) შეიმუშავეს მცირეგაბარიტიანი ავტომატი, რომელიც 9x39მმ-ან ვაზნაზე იყო გათვლილი. მათ სხვა საკონსტრუქტორო ბიუროებისგან განსხვავებით ახალი ავტომატის საფუძვლად აიღეს ყველასათვის ცნობილი კალაშნიკოვის სისტემის დამოკლებული იარაღი АКС-74У. იარაღს მიენიჭა აღნიშვნა ОЦ-12 „Тисс“.

ОЦ-12 „Тисс“ დაკეცილი დუგლუგით

კონსტრუქციული თვალსაზრისით ОЦ-12 „Тисс“ ძირითადად იმეორებდა АКС-74У -ს აგებულებას და მექანიზმს. მთავარ სხვაობას წარმოადგენდა: 

1. გამოყენებული ვაზნა 9x39მმ, ნაცვლად 5,45x39მმ-ანი ვაზნისა. 2. შესაბამისად სხვაობა იყო საკეტის სარკეში და ექსტრაქტორის კბილში, რომელიც მსხვილი დაიმატერის მასრაზე იყო გათვლილი; 3. მესამე სხვაობას წარმოადგენდა 9მმ-ანი ლულია; 4. სხვაობას 20 ცალ ვაზნაზე გათვლილი ფოლადისგან დაბეჭდილი ნეკნებიანი მჭიდი;

20 ცალ ვაზნაზე გათვლილი ნეკნებიანი მჭიდი

5. უკანა სამიზნე მოწყობილობა, რომელიც გადანაცვლდა ლულის კოლოფის თავსაფრის უკანა ნაწილში; 6. ცილინდრული ფორმის ლულის მუხრუჭი, რომელიც განსხვავდებოდა АКС-74У -ს კონუსისებური ალმქრობისგან.  

ზემოთ უკანა სამიზნე მოწყობილობა, ხოლო ქვემოთ არასრულად დაშლილი ОЦ-12 „Тисс“

გარკვეულ წყაროებში ავტომატი აღნიშნულია, როგორც „ОЦ-11“, რაც არ შეესაბამება სიმართლეს. ამ ინდექსით დამზადდა რევოლვერი. სტატია ამ რევოლვერის შესახებ შეგიძლიათ იხილოთ ბმულზე რევოლვერი ОЦ-11 „Никель“.

ОЦ-12 -ის პარალელურად სამუშაოები მსგავსი კონფიგურაციის ავტომატზე მიმდინარეობდა ზუსტი მანქანამშენებლობის ცენტრალურ სამეცნიერო კვლევით ინსტიტუტში (ЦНИИТочмаш), სადაც შემუშავდა ავტომატი СР-3 „Вихрь“. 

СР-3 „Вихрь“

იგი ფაქტიურად წარმოადგენდა შეიარაღებაში არსებული АС „Вал“-ის მოდიფიკაციას ინტეგრირებული მაყუჩის გარეშე. ქალაქ ტულის ხელსაწყომშენებელ საკონსტრუქტორო ბიუროში (КБ Приборостроения) კი შექიმნა სპეციალური ავტომატი აღნიშვნით 9А-91.

9А-91

1992-1993 წლებში გაიმართა ახალი ავტომატის ОЦ-12 საგამოცდო სამუშაოები, რომლის ფარგლებშიც ОЦ-12-მა აჩვენა საკმაოდ კარგი შედგები. ამავდროულად მას ჰქონდა ის უპირატესობა, რომ დეტალების დიდი ნაწილი უნიფიცირებული იყო АКС74У-სთან, რაც გაადვიელებდა მის სერიულ წარმოებას უკვე არსებული საწარმოო ხაზების გამოყენებით. ამას გარდა მოსამსახურე პერსონალის გადამზადებაც არ იქნებოდა საჭირო, რადგან ყველა იცნობდა АКС74У-ს კონსქტრუქციას და მის საექსპლუატაციო თვისებებს. მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა საბოლოოდ ОЦ-12-მა ვერ მოიკიდა ფეხი ძალოვან უწყებებში და მხოლოდ მცირე სერიული პარტიის დამზადებით შემოიფარგლა მისი კარიერა. შესაბამისად 90-ანი წლების შუა პერიოდში საბოლოოდ უარი თქვეს მის წარმოებაზე. გარკვეულ წყაროებს თუ დავუჯერებთ სულ წარმოება შემოიფარგლა მხოლოდ რამოდენიმე ცალი (20-30) ეგზემპლარით. ხოლო რიგ წყაროებში გვხვდება ინფორმაცია, რომ რომოდენიმე ასეული (150-200) ეგზემპლარი დამზადდა და გადაეცა რუსეთის ფედერაციის შინაგან საქმეთა სამინისტროს (МВД). არც მისი ოფიციალურად გამოყენების შესახებ გვხდება რაიმე უტყუარი ცნობები.

რაც შეეხება ОЦ-12 -ის კონკურენტებს, კერძოდ СР-3 „Вихрь“-ს და 9А-91-ს, მათი წარმოება მცირე სერიულ პარტიებად განხორციელდა და გარკვეული გადამუშავების შემდეგ სხვადასხვა ძალოვან უწყებების იოფიციალურ შეიარაღებაშიც მოხვდა.

შეიძლება ითქვას, რომ ОЦ-12 -ის ერთგვარ გაგრძელებას წარმოადგენდა 2005-2009 წელს კონცენრ ნაკალაშნიკოვის მიერ შექმნილი 9х39მმ-ან ვაზნაზე გათვლილი ავტომატი სამუშაო სახელწოდებით АК-9, რომელიც წარმოადგენდა გათანამედროვებულ ОЦ-12-ს პლასტმასის ფურნიტურით და პიკატინის თამასით. თუმცა მისი წინამორბედის მსგავსად არც იგი წასულა სერიულ წარმოებაში.