Charter Arms Explorer II

 Charter Arms Explorer II

1959 წელს კომპანია Armalitе-მა წარმოადგინა .22LR კალიბრის ვაზნაზე გათვლილი სპეციალურად პილოტებისთვის (სამხედრო ეკიპაჟისთვის) განკუთვნილი თვითგადარჩენის შაშხანა, რომელმაც ოფიციალურად მიიღო სახელწოდება „AR-7“. აღნიშნული შაშხანა განკუთვნილი იყო სამხედრო პილოტებისთვის და შედიოდა მათ აღჭურვილობაში. იმ შემთხვევაში, თუ თვითმფრინავი განახორციელებდა ავარიული დაშვების ან პილოტი კატაპულტირების შემდეგ დაეშვებოდა დაუსახლებელ ადგილას, მას ექნებოდა ცეცხლსასროლი იარაღი, რომლითაც შეძლებდა საკვების მოპოვების მიზნით მცირე ზომის ცხოველების ან ფრინველების მონადირებას. ამას გარდა გარკვეულ სიტუაციაში შეძლებდა იარაღის გამოყენებას თავდაცვის მიზნითაც. სტატია ამ და სხვა მსგავს იარაღებზე შეგიძლიათ იხილოთ მოცემულ ბმულზე > სპეციალურად ეკიპაჟის „გადარჩენისათვის“ 

ზემოთ შაშხანა AR-7, ხოლო ქვემოთ მის ბაზაზე აგებული Charter Arms Explorer II

შაშხანა AR-7 გამოვიდა საკმაოდ პრაქტიკული იარაღი, თუმცა მისი სამხედრო კარიერა ვერ შედგა. მიუხედავად ამისა იგი ჯეროვნად დააფასეს სამოქალაქო ბაზარზე, როგორც კომპანიონი-იარაღი ტურისტებისთვის, მოგზაურებისთვის, კემპინგისთვის, პლინკინგისთვის და გასართობი სროლისთვის.

1970-ანი წლების პირველ ნახევარში კომპანია Armalite-მა AR-7-ის წარმოების უფლება მიყიდა ამერიკულ კომპანიას „Charter Arms Co“, რომელმაც 1973 წელს დაიწყო მისი წარმოება სამოქალაქო ბაზრისთვის და აწარმოებდა 1990 წლის ჩათვლით. ამას გარდა კომპანია „Charter Arms Co“-მ მოახდინა იარაღის გარკვეული მოდიფიცირებაც და  AR-7 Explorer შაშხანის ბაზაზე შექმნა პისტოლეტი სახელწოდებით „Explorer II“.

პისტოლეტი „Explorer II“ იყენებდა AR-7 Explorer-ის ანალოგიურ კონსტრუქციას, მაგრამ კონდახის მაგივრად დამაგრებული ჰქონდა სწორი მოყვანილობის პისტოლეტისებური სახელური. მასში სტანდარტული შესრულებით გამოიყენებოდა 8 ინჩის (203მმ) სიგრძის ლულა, თუმცა გაკეთდა ასევე დამატებითი ლულები 6 (152მმ) და 10 (254მმ) ინჩის სიგრძთ. მფლობელს შეეძლო კომპლექტაციაში ჰქონოდა სამივე სიგრძის ლულა და საჭიროებიდან გამომდინარე მოახდენდა  სასურველი სიგრძს ლულის დაყენებას. ლულის დამაგრება ლულის კოლოფზე, ხდებოდა ხრახნიანი ქანჩის მეშვებოთ.

იმ პერიოდში აშშ-ში არსებობდა და გარკვეულ წილად დღესაც არსებობს კანონი, რომელიც ზღუდავს სამოქალაქო იარაღის ბაზარზე ისეთი შაშხანების/კარაბინების ბრუნვას, რომელთაც აქვთ 16 ინჩზე (406მმ) მოკლე ლულა და ამავდროულად სრულფასოვანი კონდახი ან დუგლუგი. სწორედ ამ მიზნით კომპანია „Charter Arms“-მა იარაღში შეიტნა კონსტრუქციული ცვლილება, რაც გამორიცხავდა AR-7 Explorer ტიპის შაშხანისთვის განკუთვნილი კონდახის დაყენებას, პისტოლეტზე Explorer II და ასევე Explorer II-ისთვის განკუთვნილი 6, 8 და 10 ინჩიანი მოკლე ლულების დაყენებას AR-7 Explorer ტიპის შაშხანაზე.

ისევე როგორც შაშხანა АR-7-ის შემთხვევაში, პისტოლეტიც ანალოგიურად თავისუფალი საკეტის პრინციპით მუშაობს და სროლა ხდება დახურული საკეტიდან. კონსტრუქციაში გამოყენებული იყო 2 ცალი ცილინდრული ფორმის დამაბრუნებელი ზამბარა.

AR-7-ის იდენტურად არის შესრულებული გადასატენი სახელური, მართვის ორგანოები და დაშლა-აწყობის ალგორითმი. ლულის კოლოფის მარჯვენა მხარეს განთავსებულია მცველის ბერკეტი.

იარაღის ვაზნებით კვება ხდება მოხნსადი კოლოფისებური მჭდით, რომელიც სასხლეტი კავის წინ განთავსებულ მიმღებში ფიქსირდება. სტანდარტული მჭიდის ტევაოდბა შეადგენს 8 ცალ ვაზნას. ასევე შესაძლებელია გრძელი მჭიდების გამოყენება, რომელებიც გათვლილია 16 და 25 ცალ ვაზნაზე. 25 ცალ ვაზნაზე გათვლილი მჭიდი არის მორკალული მოყვანილობის, ხოლო 8 და 16 ცალ ვაზნაზე გათვლილი მჭიდები სწორი ფორმისაა. მჭიდის ფიქსატორი დამაგრებულია სასხლეტის დამცავი კავის შიგნით წინა ნაწიშლი.

პისტოლეტის სახელური შესრულებულია ლულის კოლოფთან ერთად და წარმოადგენს ლულის კოლოფის განუყოფელ ნაწილს. სახელურს შიგნით აქვს სათავსო, რომელშიც შესაძლებელია 8 ცალ ვაზნაზე გათვლილი დამატებითი (სათადარიგო) მჭიდის შენახვა. პისტოლეტისებური სახელურის ლოყები დამზადებულია დარტყმაგამძლე პლასტმასისგან და სახელურზე მაგრდება 2 ცალი ხრხანის მეშვეობით. აღნიშნულ დეტალს აქვს მოყავსიფრო ელფერი, რაც ერთგვარ კაკლის ხის იმიტაციას წარმოადგენს.

რაც შეეხება სამიზნე მოწყობილობას, იგი არის პრიმიტიული სახის. წინა სამიზნე არის უძრავი, ხოლო ლულის კოლოფის ბოლოში დამაგრებულ უკანა სამიზნეს გააჩნია მიკროხრახნი, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელია სამიზნის რეგულირება.

Explorer II-ის წარმოებას კომპანია Charter Arms ანხორციელებდა 1980 წლიდან 1986 წლის ჩათვლით. მისი ღირებულება 1980-ან წლებში შეადგენდა 90$-ს. მთლიანობაში Explorer II არის საიმედო და კონსტრუქციულად მარტივი იარაღი, რომელიც შესაძლებელია გამოყენებულ იქნას სავარჯიშოდ, გასართობად და გარკვეულწილად თავდაცვისთვის („გარკვეულწილად“ იმიტომ, რომ მასში გამოიყენებული მცირეკალიბრიანი წრიული აალების ვაზნა .22LR ნაკლებად შეიძლება ჩაითვალოს თავდაცვით კალიბრად). აქვე აღსანიშნავია, რომ Explorer II ყველაზე მოკლე ლულითაც კი არის საკმაოდ დიდი ზომის. მიუხედავად იმისა რომ Explorer II-ს ავტომატიკის მოქმედების პრინციპით არანაირი მსგავსება არ აქვს გერმანულ პისტოლეტთან Mauser C-96, ვიზუალურად სწორედ მას მოგვაგონებს.

კალიბრი / ვაზნა	5.6х16მმ (.22 LR)
სიგრძე:	343 მმ	394 მმ	445 მმ
სიმაღლე:	165 მმ	165 მმ	165 მმ
ლულის სიგრძე:	152 მმ	203 მმ	254 მმ
მჭიდის ტევადობა:	8, 16 და 25 ცალ ვაზნაზე
წონა (მასა):	794 გრამი

პისტოლეტი „KOBRA”

 პისტოლეტი „KOBRA”

1919 წელს ვალტერ დიფკემ (Walter Diefke) გადაწყვიტა დაეწყო იარაღის წარმოება და გერმანიაში დაარეგისტრირა სავაჭრო ნიშანი აღნიშვნით „WD“, თუმცა მას რაღაც ფაქტორებმა შეუშალა ხელი, ამიტომ შეაჩერა საქმიანობა. მოგვიანებით ვალტერ დიფკემ ფრიდრიხ შულერისგან (Friedrich Schüler) შეიძინა ნებერთვა ჯიბის პისტოლეტის კონსტრუირებაზე. აღნიშნული კონსტრუქცია შემდგომ დაცული იქნა პატენტით DRP 597020 (DRP იშიფრება როგორც Deutsches Reichspatent). ფრიდრიხ შულერი გახლდათ ცნობილი მეიარაღე ავგუსტ შულერის შვილი, რომელიც მოღვაწეობდა კომპანიაში Ass-Waffenwerk (August Schüler, Suhl). აღნიშნული კომპანია დაარსდა ჯერ კიდევ 1835 წელს და დაკავებული იყო სანადირო იარაღის წარმოებით. გასული საუკუნის დასაწყისში, მაშინ როდესაც ჯონ ბრაუნინგმა შექმნა საკუთარი კონსტრუქციის ყველაზე პოპულარული და იმ პერიოდისთვის ინოვაციური ჯიბის პისტოლეტი FN M1905/1906, აუგუსტ შულერმა წარმოადგინა მექანიკური ჯიბის პისტოლეტი „Schüler Reform“. ეს პისტოლეტი იყენებდა 4 ლულისგან შემდგარ ბლოკს, რომელიც ზემოდან იდებოდა პისტოლეტის ჩარჩოში. სტატია აღნიშნულ პისტოლეტზე შეგიძლიათ იხილოთ მოცემულ ბმულზე > „Schüler Reform“. 

ვინაიდან 6,35მმ-ან ვაზნაზე გათვლილი თვითდამტენი ჯიბის პისტოლეტები 20-30-ან წლებში იყო საკმოად პოპულარული, აუგუსტ შულერის შვილმა ფრიდრიხ შულერმა შეიმუშავა საკუთარი კონსტრუქციის პისტოლეტი. გასული საუკუნის პირველ ნახევარში ჯონ ბრაუნინგის 6,35მმ-ან ვაზნაზე გათვლილი ჯიბის პისტოლეტის FN M1905/1906 კოპირება  მასიურად ხდებოდა სხვადასხვა მწარმოებლების მიერ. იმისათვის რომ არ ჰქონოდა ადგილი საპეტენტო უფლებების დარღვევას, მწარმოებლები ცვლიდნენ კონსტრუქციაში მცირე დეტალებს. ხშირ შემთხვევაში ეს ეხებოდა დამრტყმელ-სასხლეტ მექანიზმს. ფრიდრიხ შულერმა თავის პისტოლეტის კონსტრუირებისას არჩევანი გააკეთა ღია ჩახმახზე, ხოლო მთლიანი დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი ჩაამონატაჟა მოხსნად ბლოკში ერთიანი მოდულის სახით, რომელიც ამავდროულად წარმოადგენდა პისტოლეტის სახელურის საზურგეს. სწორედ ამ კონსტრუქციაზე აიღო ნებართვა ვალტერ დიფკემ და 1934 წელს დაიწყო 6.35 mm Browning (.25ACP) ტიპის ვაზნაზე გათვლილი ჯიბის პისტოლეტის წარმოება სახელწოდებით „KOBRA”.

პისტოლეტ „Kobra“-ს პატენტი გაცემულ იქნა 1934 წლის 26 აპრილს (პატენტის ნომერი DRP 597020), თუმცა მიუხედავად ამისა მისი პირველი რეკლამა გამოჩნდა პატენტის გაცემამდე 12 დღით ადრე 1934 წლის 14 აპრილს გამოსულ ჟურნალის Der Waffenschmied ნომერში. ზუსტად ამიტომ გამოსული პისტოლეტების პირველი პარტიის ბუკლეტებზე რეიხსპატენტის ნომრის მაგივრად მითითებული იყო წარწერა "D.R.P.a." (რაც ნიშნავდა, რომ პატენტი მოლოდინშია).

პისტოლეტის ჩარჩო და ლულა შესრულებულია ერთი მთლიანი დეტალის სახით, ხოლო საკეტ არის ზემოდან ამოჭრილი იმდაგვარად, რომ ლულის ზედა ნაწილი რჩება ღია მდგომარეობაში. პისტოლეტის დაშლა ხდება შემდეგი მიმდევრობით. პირველ რიგში პისტოლეტის ჩარჩოდან იხსენბა დამრტყმელ-სასხლეტი მექნიზმის მოდული და ამის შემდეგ უკვე შესაძლებელი ხდება საკეტის მოხსნა პისტოლეტის ჩარჩოდან.

პისტოლეტის ლულის სიგრძე შეადგენს 59 მმ-ს და აქვს 4 ცალი მარჯვნივ მიმართული ჭრილი. მჭიდი იტევს 6 ცალ ვაზნას და მისი დაფიქსირება ხდება სახელურის ძირზე დამაგრებული ფიქსატორით. პისტოლეტის მარცხენა მხარეს ჩარჩოს უკანა ნაწილში დამონტაჟებულია დროშისებური მცველი, რომელიც გააქტიურების შემთხვევაში ახდენს ჩახმახის ბლოკირებას. გარდა დროშისებური მცველისა, პისტოლეტის ჩახმახს ჰქონდა ნახევრად შეყენების ფუნქციაც. ნახევრად შეყენებული ჩახმახით შესაძლებელი იყო მისი უსაფრთხო ტარება.

მშინ როდესაც გამოჩნდა პისტოლეტი „KOBRA“ მისი ღირებულება გერმანიაში შეადგენდა 18,5 რეიხსმარკას, რაც ამ კლასის პისტოლეტისთვის იყო სავსებით მისაღები ფასი. შედარებისთვის გერმანული Franz Stock-ის  ჯიბის პისტოლეტები მაგ პერიოდში იყიდებოდა 31,5 რეიხსმარკად.

მიუხედავად ბიუჯეტური ფასისა პისტოლეტი არ სარგებლობდა პოპულარიბით და ძალიან მალევე შწყდა მათი წარმოება. სხვადასხვა წყაროებს თუ დავუჯერებთ სულ დამზადდა დაახლოებით 2000 ცალი ეგზემპლარი. შემდეგ დაიწყო მეორე მსოფლიო ომი და არავის გახსენებია არც ვალტერ დიფკე და არც მისი კომპანია.

1954 წელს ვალტერ დიფკე (Walter Diefke) ისევ ჩნდება სცენაზე, ოღონდ ამჯერად როგორც ვზნების მწარმოებელი. ამავე წელს მის სახელზე გაიცა პატენტი (პატენტის ნომერი DE1699603), რომელიც ეხებოდა სასიგნალო ვაზნას. შემდგომ ვალტერ დიფკემ დააფუძნა კომპანია Diemuni (სრული სახელწოდება Diefke Munition). აღნიშნულმა კომპანიამ მოგვიანებით შეიცვალა სახელწოდება და ეწოდა Wadie Munition GmbH & Co KG (შემოკლებით „WADIE“ - იშიფრება როგორც Walter Diefke). აღნიშნული კომპანია გახლდათ ერთერთი პიონერი, რომელმაც ევროპაში დაიწყო და დღემდე აწარმოებს სასიგნალო ფუჭ ვაზნებს და გაზის იარაღის ვაზნებს ცრემლსადენი-გამაღიზიანებელი მოქმედების მუხტებით. შეიძლება ითქვას რომ გაზის პისტოლეტებისთვის და რევოლვერებისთვის წარმოებულ ვაზნებში კომპანია WADIE-ს პროდუქცია ითვლებოდა და ალბათ დღესაც ითვლება ერთერთ საუკეთესოდ.

Enfield Enforcer

 ზემოთ L39A1, ხოლო ქვემოთ Enfield Enforcer

1970-ანი წლების დასაწყისში დიდი ბრიტანეთის პოლიციისგან წამოვიდა დაკვეთა სნაიპერულ შაშხანაზე. შაშხანა განკუთვნილი უნდა ყოფილიყო ქალაქებში, სოფლებში და დიდი ფართობის ღია სივრცეებში სხვადასხვა ოპერაციების ჩასატარებლად. შაშხანის ეფექტურად გამოყენება შესაძლებელი უდა ყოფილიყო 500 მეტრამდე ან კიდევ უფრო შორ დისტანციაზე. შაშხანა გათვლილი უნდა ყოფილიყო 7.62х51mm NATO (.308 Win) ტიპის ვაზნაზე. დაკვეთის განხორციელებას შეუდგა ენფილდში მდებარე იარაღის საწარმო, რომელმაც მანამდე შექმნა საარმიო დანიშნულების საასპარეზო კლასის შაშხანა L39A1 და სნაიპერული შაშხანა L42A1. სწორედ L39A1 იქნა აღებული საპოლიციო სნაიპერული შაშხანის  შექმნის საფუძვლად. ასე გაჩნდა ახალი იარაღი სახელწოდებით Enfield „Enforcer“.

Enfield „Enforcer“ მისი წინამორბედი შაშხანისგან განსხვავდებოდა სანადირო ე.წ. "Monte Carlo"-ს ტიპის კონდახ-სარეცელით, რომელიც ნახევრადპისტოლეტისებურ სახელურს იყენებდა და საზურგეზე ჰქონდა რბლი ამორტიზატორი. ასევე იარაღი აღჭურვილი იყო ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობის სამაგრით და ახალი ტიპის ცივად ნაჭედი 1,7 კილოგრამიანი მსხვილი ლულით. ლულას ჰქონდა 6 ცალი სექტორული ჭრილი. ჭრილების ბიჯი შეადგენდა 305 მმ-ს. აღსანიშნავია, რომ ლულის როგორც გარე, ისევე შიდა მხარე გადიოდა დამატებით წრთობას. ლულა სარეცელთან შედარებით იყო 380 მმ-ით გრძელი. თავის მხრივ Enfield „Enforcer“ წარმოადგენდა ზუსტად L39A1-ის ანალოგს 10 ცალ ვაზნიაზე გათვლილი მოხსნადი მჭიდით, რომელშიც ვაზნები ჭადრაკულად იყო განლაგებული და გრძივად-მოსრიალე მბრუნავი საკეტით, რომლის სახელურიც მოღუნული იყო ქვემოთ. საკეტი სტანდარტულად იყენებდა 2 ცალ საბრძოლო ბჯენს.

სასხლეტი მექნიზმი იყო რეგულირებადი და ორსაფეხურიანი. პირველი საფეხურის ძალისხმევა მსროლელისგან მოითხოვდა 1,1-1,6 კგ-მდე დაწოლას, ხოლო მეორე საფეხური 1,8-2,1 კგ-მდე. მცველი წარმოადგენდა მბრუნავ ბერკეტს, რომელიც ლულის კოლოფის მარცხენა უკანა მხარეს იყო განტავსებული და მასზე ზემოქმედება მარტივად ხდდებოდა მსროლელის მარჯვენა ხელის ცერა თითით ისე, რომ არ იყო საჭირო არც სასხლეტიდან თითის არება და არც იარაღის პოზიციის შეცვლა.

ოპტიკური სამიზნე Pecar 4-10

შაშხანა საშტატო სახით დაკომპლეკტებული იყო ცვლადი ჯერადობის გადიდების მქონე  4-10х45 ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობით „Pecar“ 4-10 და მისი მომცრო ვარიანტი Pecar 3-7, რომელიც ლულის კოლოფის ზემოდან მაგრდებოდა. ამას გარდა შაშხანას ჰქონდა წინა სამიზნე მოწყობილობა და სურვილის შემთხვევაში შესაძლებელი იყო ოპტიკის მოხსნა და უკანა დიოპტრული ტიპის სამიზნე მოწყობილობის გამოყენება. შაშხანის სარეცელს ბოლოში დამაგრებული ჰქონდა საკეცი ორფეხა სადგამი. გარდა ამისა შაშხანას ჰქონდა ღვედის დასამაგრებელი 3 წერტილი. შაშხანის სრულ კომპლეკტში შედიოდა ტრანსპორტირებისთვის განკუთვნილი ხის ყუთი, სადგარი ფეხები, დიოპტრული სამიზნე მოწყობილობა, ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობა, სათადარიგო მჭიდები და ღვედი.

Enfield „Enforcer“ იწარმოებოდა ენფილდში მდებარე კომპანიის „Royal Small Arms Factory“ (RSAF) მიერ, კონკრეტულად საპოლიციო ფორმირებების შესაიარაღებლად და როგორც წესი მათი შესყიდვა ხდებოდა ლონდონის პოლიციის მიერ. გარკვეული წყაროების თანახმად სულ დამზადებული შაშხანების რაოდენობამ შეადგინა დაახლოებით 767-800 ერთეული.  Enfield „Enforcer“-ის გამოყენება პოლიციის მიერ ხდებოდა 1980-ანი წლების შუა პერიოდამდე, ხოლო შემდეგ მოხდა მათი ჩანაცვლება სხვა შაშხანით. დამზადებული შაშხანების დიდი ნაწილი დაექვემდებარა უტილიზაციას, მცირე ნაწილი კი გამოისყიდეს კოლექციონერებმა.

კალიბრი	7.62х51mm (.308 Win)
სიგრძე	1206 მმ
ლულის სიგრძე	699 მმ
წონა ვაზნების გარეშე	4.75 მმ
მჭიდის ტევადობა	10 ცალი ვაზნა
ტყვიის საწყისი სიჩქარე	841 მ/წამი
დამიზნების მანძილი	1000 მეტრამდე

სნაიპერული შაშხანა L42A1

 სნაიპერული შაშხანა L42A1

1942 წელს მეორე მსოფლიო ომის ბატალიებში ბრიტანეთის არმია მკვეთრად განიცდადა სნაიპერული შაშხანების დეფიციტს. სწორედ ამ მიზეზით მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება, რომ სასწრაფო წესით მოეხდინათ შეიარაღებაში არსებული საშტატო შაშხანების მოდიფიცირება სნაიპერულ იარაღათ. არჩევანი გაკეთდა მოდელებზე: Rifle No.4 Mk I და No.4 Mk I*, რომლებიც გათვლილი იყო ბრიტანულ საშტატო შაშხანის ვაზნაზე .303 British. სნაიპერული შაშხანის დონორის შერჩევა ხდებოდა შემდეგი პრინციპით. დამზადებული შაშხანების პარტიიდან აირჩეოდა ის შაშხანები, რომლებიც საკონტროლო სროლისას აჩვენებდა საუკეთესო ჯგუფებს. შემდეგ ამ შაშხანების ლულის კოლოფზე კეთდებოდა ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობის სამაგრი კრონშტეინი. ოპტიკის სახით გამოიყენებოდა ბრიტანული ტელესკოპური სამზნე No.32. ასევე მოდიფიცირებულ შაშხანებს კონდახის ზემოდან უყენდებოდა ხისგან დამზადებული სალოყე. ასეთი სნაიპერული სახით მოდიფიცირებულ შაშხანებს შეიარაღებაში იღებდნენ და ენიჭებოდათ სახელწოდება „Rifle No.4 Mk I (T)“ და „Rifle No.4 Mk I* (T)“.

მეორე მსოფლიო ომის პერიოდის ბრიტანული სნაიპერული შაშხანა „Rifle No.4 Mk I (T)“

1960-ან წლებში ბრიტანელებმა დაიწყეს ნატოს სტანდარტის ვაზნაზე 7.62х51mm NATO გათვლილ შაშხანებზე მუშაობა, რაც პირველ რიგში გულისხმობდა შეიარაღებაში არსებული საშტატო მოდელების კონვერტირებას ახალ ვაზნაზე. სწორედ ამ პერიოდში მოხდა სნაიპერული შაშხანების „Rifle No.4 Mk I (T)“ და „Rifle No.4 Mk I* (T)“ -ს გადაწყობა 7.62х51mm NATO ტიპის ვაზნაზე. განახლებულმა მოდელმა მიიღო აღნიშნვა „L8“. შემდეგ გამოჩნდა მიზანში სროლისთვის და საასპარეზოთ განკუთვნილი შაშხანა აღნიშვნით Enfield L39A1, რომელიც შეიარაღებაში მიიღო ბრიტანეთის არმიამ.  სწორედ Enfield L39A1 გახდა ახალი სნაიპერული შაშხანის სულისჩამდგმელი და მის ბაზაზე შემუშავდა სნაიპერული ვარიანტი აღნიშვნით „Enfield  L42A1“, რომელიც 1970 წელს მიიღო ბრიტანეთის არმიამ შეიარაღებაში.

ზემოთ L39A1, ხოლო ქვემოთ სნაიპერული შაშხანა L42A1. სნაიპერულ შაშხანას კონდახის ზემოდან დამაგრებული ჰქონდა ამაღლებული სალოყე. ასეთივე სალოყე ხშირად აყენებდნენ ასევე L39A1-ის კონდახზეც

„Enfield  L42A1“ ქარხნული სახით დაკომპლეკტებული იყო Parker-Hale 5c ტიპის დიოპტრული სამიზნე მოწყობილობით, ხოლო სნაიპერები მასზე საშტატო სახით ამაგრებდნენ ჯერ კიდევ მეორე მსოფლიო ომის დროინდელ ოპტიკურ სამიზნე მოწყობილობას No.32, რომელიც წარმოადგენდა სამჯერადი გადიდების ოპტიკას. L42A1-ს ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობის სამაგრი კრონშტეინიც მემკვიდრეობით ერგო ადრეული No.4 (T) ტიპის შაშხანისგან. აღსანიშნავია რომ ოპტიკური სამიზნის მაგივრად შესაძლებელი იყო ასევე უნივერსალური ღამის ხედვის მოწყობილობის SS20 დაყენება (3,75х).

დიოპტრული სამიზნე მოწყობილობა Parker Hale PH.5C 

კონსტრუქციულად და მოქმედების პრინციპით L42A1 არაფრით განსხვავდებოდა მისი წინამორბედი შაშხანისგან L39A1. იყენებდა გრძივადმოსრიალე საკეტს, მოხსნად მჭიდს და სროლისას გადატენვა ხდებოდა მსროლელის მიერ საკეტის შემობრუნებით. საკეტის სახელური იყო მოხრილი ქვემოთ, ხოლო ლულის ჩაკეტვას უზრუნველყოფდა 2 ცალი საბრძოლო ბჯენი.

შაშხანის სასხლეტი იყო რეგულირებადი და ორსაფეხურიანი. პირველი საფეხური მოითხოვდა 1,36-1,81 კგ-მდე დაწოლას, ხოლო მეორე საფეხური 2,72-2,95 კგ-მდე.

მცველი წარმოადგენდა მბრუნავ ბერკეტს, რომელიც ლულის კოლოფის მარცხენა უკანა მხარეს იყო განთავსებული და მასზე ზემოქმედება მარტივად ხდდებოდა მსროლელის მარჯვენა ხელის ცერა თითით ისე, რომ არ იყო საჭირო არც სასხლეტიდან თითის აღება და არც იარაღის პოზიციის შეცვლა.

იარაღის ვაზნებით კვება ხდებოდა 10 ცალ ვაზნაზე გათვლილი ოორიგიანი მოხსნადი კოლოფისებური მჭიდით, რომელშიც ვაზნები ჭადრაკული წყობით იყო განლაგებული. მჭიდის ვაზნებით შევსება ხდებოდა ლულის კოლოფის ზემოთა მხრიდან შესრულებული ფანჯრიდან ვაზნების სათითაოდ ჩალაგებით, ან 5 ცალ ვაზნიანი დამჭერი კლიპებით (ე.წ „აბომით“.

კონდახს ჰქონდა სწორი მოყვანილობის ყელი, რომელიც გადადიოდა მსუბუქად გამოხატულ ნახევრადპისტოლეტისებურ სახელურში. კონდახის დამაგრება ლულის კოლოფზე განხორციელებული იყო მოგრძო ხრახნის მეშვებით, რომელიც კონდახის საზურგედან გადიოდა ლულის კოლოფამდე. კონდახის ზედა ნაწილში დამაგრებული იყო ხისგან გაკეთებული შემაღლებული სალოყე, ხოლო ზურის ნაწილში თითბერის საზურგე, რომელსაც ჰქონდა პატარა კარებიანი სათავსო იარაღის საწმენდი აქსესუარების შესანახად. სარეცელი შედგებოდა კონდახისგან, ტიბჟირისგან და ლულის ზედსადებისგან. ლულის ზედსადები მაგრდებოდა იარაღზე ერთი ცალი მოძრავი რგოლის მეშვეობით.

შაშხანის სრულ კომპლეკტში შედიოდა ტრანსპორტირებისთვის განკუთვნილი ხის ყუთი, სადგარი ფეხები, ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობა, სათადარიგო მჭიდები, ღვედი და სხვა დამატებითი აქსესუარები.

Enfield L42A1 იწარმოებოდა ენფილდშ მდებარე „Royal Small Arms Factory“-ს მიერ. გარკვეული წყაროების თანახმად სულ დამზადდა 1200 ცალი შაშხანა. დამზადებული შაშხანების დიდი ნაწილი ირიცხებოდა როგორც არმიის შეიარაღებაში, ასევე მას იყენებდნენ ბრიტანელი საზღვაო ქვეითები. L42A1 ფართოდ გამოყენებოდა შუა აღმოსავლეთში, ირლანდიაში და ფოლკლენდში. გარკვეული წყაროების თანახმად ფოლკლენდის რთულ კლიმატურ პირობებში ექმნებოდა საიმედოობასთან დაკავშირებული პრობლემები.  მთლიანობაში შაშხანა იყო გამძლე, საიმედო, მოსახერხებელი და საკმარისად ზუსტი, თუმცა იგი ითვლებოდა მორალურად მოძველებულად.1980-ანი წლების პირველ ნახევარში ბრიტანელებმა ჩაატარეს კონკუსრის, რომელის მიზანიც იყო არმიის რიგებში ახალი სნაიპერილი შაშხანის მიღება. ამ კონკურსში გამარჯვებული გახდა კომპანია „Accuracy International“-ის მიერ წარმოდგენილი შაშხანა, რომელიც L96A1 -ის სახელწოდებით, ოფიციალურად იქნა შეიარაღებაში მიღებული.

მიუხედავად იმისა, რომ ბრიტანელებმა შეიარაღებაში მიიღეს ახალი სნაიპერული შაშხანა (L96A1), ძველი Enfield L42A1 მაინც აგრძელებდა სამხედრო კარიერას 1992 წლის ჩათვლით. იგი გამოიყენებოდა 1991 წელს ე.წ. სპარსეთის ყურის მეორე ომში.

L39A1 / Envoy

L39A1 მარცხენა და მარჯვენა რაკურსით

1940-ან წლებში დიდი ბრიტანეთის არმიას მასიურად მიეწოდებოდა გრძივად მოსრიალე საკეტის მოქმედებით მომუშავე მჭიდიანი შაშხანა „Lee-Enfield Rifle No.4“ კალიბრით .303 British. მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში ეს შაშხანა წარმოადგენდა ბრიტანელი ფეხოსნების ძირითად საშტატო იარაღს. 1960-ან წლებში ნატოს ქვეყნებმა შეიარაღებაში მიიღეს ვაზნა 7.62х51mm NATO, რომელიც შაშხანის ვაზნების ერთგვარ სტანდარტად იქცა ნატოს წევრი ქვეყნებისთვის. სწორედ ამ პერიოდში, ენფილდში (Enfield) მდებარე ბრიტანეთის სახელმწიფო იარაღის საწარმო „Royal Small Arms Factory“ (RSAF) ჩაერთო საშტატო შაშხანის „Lee-Enfield Rifle No.4“ გადაკეთების პროცესში. გადასაკეთებელი კომპლეკტი მოიცავდა ახალ სამიზნე მოწყობილობებს, ახალ ლულას გათვლილს 7.62х51 mm NATO (.308 Win) კალიბრის ვაზნაზე, ახალ ვაზნაზე მორგებულ ლულის კოლოფს, საკეტს და მჭიდს. ასე გაჩნდა ერთგვარი კონვერსიული შაშხანა, რომელსაც მიენიჭა აღნიშვნა „L8“. იგი ვიზუალურად მარტივად განსხვავდებოდა მისი წინამორბედისგან სწორკუთხოვანი მოყვანილობის მჭიდით.

„Lee-Enfield Rifle No.4“

ამავე პერიოდში სპეციალურად  7.62х51 mm NATO (.308 Win) ტიპის ვაზნაზე შემუშავდა მიზანში სროლისთვის (Тarget-shooting) განკუთვნილი შაშხანა, რომლის წარმოებაც დაიწყო ორი სახელწოდებით. სამხედრო (საარმიო) დანიშნულებით წარმოებულ საასპარეზეო (ე.წ. Match) შაშხანას მიენიჭა აღნიშვნა Enfield L39A1 Target Rifle, რომლის პირველმა საცდელმა პარტიამ 19 ცალი ერთეულის სახით დღის სინათლე იხილა 1968 წელს. ხოლო 1969 წელს გამოჩნდა სამოქალაქო ბაზარისთვის განკუთვნილი შაშხანები, რომელსაც აწარმოებდნენ კომერციული სახელწოდებით „Enfield Envoy Match Rifle“.

L39A1 

სამხედრო შაშხნა L39A1 და მისი სამოქალაქო/კომერციული ვარიანტი Enfield Envoy იწარმოებოდა საშტატო მოდელების No.4 Mk 2, No.4 Mk 1/2 და No.4 Mk 1/3 გადაკეთებით. ეს მოდელები შერჩეული იქნა იმ მიზეზით, რომ მათი სასხლეტის ღერძი ჩამაგრებული იყო ლულის კოლოფში და არა როგორც ადრეულ მოდელებში სასხლეტის დამცავი კავის ფუძეში. ადრეულ მოდელებში ხის დეტალების დასველების და დეფორმაციის შემდეგ სასხლეტ მექნიზმს ახასიათებდა გარკვეული გართულებები, ამიტომ სასხლეტის ღერძი შემდგომ მოდელებში ფიქსირდებოდა ლულის კოლოფში. ამას გარდა სასხლეტის რეგულირება მისი კონსტრუქციიდან გამომდინარე გაცილებით უფრო მარტივი იყო იმ მოდელებზე, რომლებშიც სასხლეტის ღერძი ჩამაგრებული იყო ლულის კოლოფში და არა სასხლეტის დამცავი კავის ფუძეში.

სამოქალაქო ბაზრისთვის დამზადებული შაშხანა Envoy მისი სამხედრო ანალოგისგან (L39A1) გამოირჩეოდა უფრო ხარისხიანი გარეგანი დამუშავებით. მისი ლულა იყო მუქი შავი ფერის პირიალა ოქსიდირებით. ლულის კოლოფის მარცხენა მხარეს დატანილი იყო შესაბამისი მარკირება წარწერის სახით ENVOY

შაშხანები გადაკეთებისას აღიჭურვა სქელკედლიანი 700მმ სიგრძის საასპარეზო ლულით. ლულა დამზადებული იყო ცივი ჭედვის მეთოდით და ჰქონდა 4 ცალი მარჯვნივ მიმართული ჭრილი. ჭრილების ბიჯი შეადგენდა 305მმ-ს. აღსანიშნავია, რომ ლულის როგორც გარე, ისევე შიდა მხარე გადიოდა დამატებით წრთობას.

ასევე შეიცვალა ხის კონდახ-სარეცელიც. კონკრეტულად კი ტიბჟირი და ლულის ზედსადები  მნიშვნელოვნად დამოკლდა. ლულა სარეცელთან შედარებით იყო 380 მმ-ით გრძელი, რაც სახასიათო იერს აძლევდა შაშხანას. ამას გარდა ცვლილებას დაექვემდებარა სამიზნე მოწყობილობები, რომელიც გახდა მოხსნადი და მორგებული იყო  7.62х51 mm NATO-ს ტიპის ვაზნის ბალისტიკურ მახასიათებლებზე.

გარდა 7.62х51 mm NATO-ს ვაზნაზე გათვლილი 10 ცალ ვაზნიანი მჭიდისა, საასპარეზო შაშხანა მაზადდებოდა ასევე ძველ საშტატო .303 British ვაზნაზე გათვლილ მჭიდზეც. თუმცა ამ შემთხვევაში შაშხანა მუშაობდა როგორც 1 მუხტიანი (ანუ მსროლელი ყოველი გასროლიასას სათითაოდ ახდენდა ვაზნის ჩადებას იარაღში) და მჭიდი ასრულებდა მხოლოდ ერთგვარი ბუტაფორიული საყრდენის დანიშნულებას.

მოქმედების პრინციპით L39A1 (ასევე სამოქალაქო ვარიანტი Envoy) არაფრით განსხვავდებოდა მისი წინამორბედისგან. იყენებდა გრძივადმოსრიალე საკეტს, მოხსნად მჭიდს და სროლისას გადატენვა ხდებოდა მსროლელის მიერ საკეტის ზელით შემობრუნებით. საკეტის სახელური იყო მოხრილი ქვემოთ და ლულის ჩაკეტვას უზრუნველყოფდა 2 ცალი საბრძოლო ბჯენის მეშვეობით. შაშხანის ორსაფეხურიან სასხლეტს ჰქონდა რეგულირების შესაძლებლობა. პირველი საფეხური მოითხოვდა 1,13-1,59 კგ-მდე დაწოლას, ხოლო მეორე საფეხური 1,81-2,04 კგ-მდე.

მცველი წარმოადგენდა მბრუნავ ბერკეტს, რომელიც ლულის კოლოფის მარცხენა უკანა მხარეს იყო განთავსებული და მასზე ზემოქმედება მარტივად ხდდებოდა მსროლელის მარჯვენა ხელის ცერა თითით ისე, რომ არ იყო საჭირო არც სასხლეტიდან თითის აღება და არც იარაღის პოზიციის (ჭერის) შეცვლა.

შაშხანის ვაზნებით კვება გადაწყვეტილი იყო 10 ცალ ვაზნაზე გათვლილი ორრიგიანი მოხსნადი კოლოფისებური მჭიდით, რომელშიც ვაზნები ჭადრაკული წყობით თავსდებოდა. მჭიდის ვაზნებით შევსება შესაძლებელი იყო ლულის კოლოფის ზემოთა მხრიდან შესრულებული ფანჯრიდან ვაზნების სათითაოდ ჩალაგებით, ან 5 ცალ ვაზნიანიანი დამჭერი კლიპებით (ე.წ „აბომით“).

ლულის ცხვირზე დამაგრებული იყო ცილინდრული ფორმის წინა სამიზნის დამცავი რგოლი, ხოლო უკანა სამიზნე დამკვეთის მოთხოვნიდან გამომდინარე შეიძლებოდა ყოფილიყო ღია მეანიკური სახის, ან სპორტული დიოპტრის (აპერტურული) ტიპის. დიოპტრულ სამიზნეს ჰქონდა მიკრომეტრული რეგულირების შესაძლებლობა როგორც ჰორიზონტალურ, ასევე ვერტიკალურ სიბრტყეში.

კონდახი შესრულებული იყო სწორი მოყვანილობის ყელით და გადადიოდა მსუბუქად გამოხატულ ნახევრადპისტოლეტისებურ სახელურში. კონდახის დამაგრება ლულის კოლოფზე ხდებოდა მოგრძო ხრახნის მეშვებით, რომელიც კონდახის საზურგედან გადიოდა ლულის კოლოფამდე. კონდახის ზურგზე დამაგრებული იყო თითბერის საზურგე, რომელსაც ჰქონდა პატარა კარებიანი სათავსო იარაღის საწმენდი აქსესუარების შესანახად. ხის დეტალების სრული კომპლექტი შედგებოდა კონდახისგან, სარეცელისგან, ტიბჟირისგან და ლულის ზედსადებისგან. ლულის ზედსადები მაგრდებოდა იარაღზე ერთი ცალი მოძრავი ხამუთისებრი რგოლის მეშვეობით.

1960-ანი წლების მიწურულს ინგლისის არმიას დაუდგა 7.62х51mm NATO (.308 Win) ტიპის ვაზნაზე გათვლილი სნაიპერული შაშხანის საჭიროება. ახალი შაშხანის შემუშავებისას საფუძვლად აღებულ იქნა საასპარეზო „L39A1“ და მის ბაზაზე შემუშავდა მოდელი, რომელიც შემდგომ შეიარაღებაში მიიღეს აღნიშვნით „L42A1“. სტატია შეგიძლიათ იხილოთ მოცემულ ბმულზე > სნაიპერული შაშხანა L42A1

კალიბრი	7.62х51mm NATO (.308 Win)
სიგრძე	1180 მმ
ლულის სიგრძე	700 მმ
წონა ვაზნების გარეშე	4.42 კგ
მჭიდის ტევადობა	10 ცალი ვაზნა
ტყვიის საწყისი სიჩქარე	841 მ/წამი
სამიზნე თამასაზე არსებული დანაყოფი	1200 მეტრამდე