Enfield Enforcer

 ზემოთ L39A1, ხოლო ქვემოთ Enfield Enforcer

1970-ანი წლების დასაწყისში დიდი ბრიტანეთის პოლიციისგან წამოვიდა დაკვეთა სნაიპერულ შაშხანაზე. შაშხანა განკუთვნილი უნდა ყოფილიყო ქალაქებში, სოფლებში და დიდი ფართობის ღია სივრცეებში სხვადასხვა ოპერაციების ჩასატარებლად. შაშხანის ეფექტურად გამოყენება შესაძლებელი უდა ყოფილიყო 500 მეტრამდე ან კიდევ უფრო შორ დისტანციაზე. შაშხანა გათვლილი უნდა ყოფილიყო 7.62х51mm NATO (.308 Win) ტიპის ვაზნაზე. დაკვეთის განხორციელებას შეუდგა ენფილდში მდებარე იარაღის საწარმო, რომელმაც მანამდე შექმნა საარმიო დანიშნულების საასპარეზო კლასის შაშხანა L39A1 და სნაიპერული შაშხანა L42A1. სწორედ L39A1 იქნა აღებული საპოლიციო სნაიპერული შაშხანის  შექმნის საფუძვლად. ასე გაჩნდა ახალი იარაღი სახელწოდებით Enfield „Enforcer“.

Enfield „Enforcer“ მისი წინამორბედი შაშხანისგან განსხვავდებოდა სანადირო ე.წ. "Monte Carlo"-ს ტიპის კონდახ-სარეცელით, რომელიც ნახევრადპისტოლეტისებურ სახელურს იყენებდა და საზურგეზე ჰქონდა რბლი ამორტიზატორი. ასევე იარაღი აღჭურვილი იყო ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობის სამაგრით და ახალი ტიპის ცივად ნაჭედი 1,7 კილოგრამიანი მსხვილი ლულით. ლულას ჰქონდა 6 ცალი სექტორული ჭრილი. ჭრილების ბიჯი შეადგენდა 305 მმ-ს. აღსანიშნავია, რომ ლულის როგორც გარე, ისევე შიდა მხარე გადიოდა დამატებით წრთობას. ლულა სარეცელთან შედარებით იყო 380 მმ-ით გრძელი. თავის მხრივ Enfield „Enforcer“ წარმოადგენდა ზუსტად L39A1-ის ანალოგს 10 ცალ ვაზნიაზე გათვლილი მოხსნადი მჭიდით, რომელშიც ვაზნები ჭადრაკულად იყო განლაგებული და გრძივად-მოსრიალე მბრუნავი საკეტით, რომლის სახელურიც მოღუნული იყო ქვემოთ. საკეტი სტანდარტულად იყენებდა 2 ცალ საბრძოლო ბჯენს.

სასხლეტი მექნიზმი იყო რეგულირებადი და ორსაფეხურიანი. პირველი საფეხურის ძალისხმევა მსროლელისგან მოითხოვდა 1,1-1,6 კგ-მდე დაწოლას, ხოლო მეორე საფეხური 1,8-2,1 კგ-მდე. მცველი წარმოადგენდა მბრუნავ ბერკეტს, რომელიც ლულის კოლოფის მარცხენა უკანა მხარეს იყო განტავსებული და მასზე ზემოქმედება მარტივად ხდდებოდა მსროლელის მარჯვენა ხელის ცერა თითით ისე, რომ არ იყო საჭირო არც სასხლეტიდან თითის არება და არც იარაღის პოზიციის შეცვლა.

ოპტიკური სამიზნე Pecar 4-10

შაშხანა საშტატო სახით დაკომპლეკტებული იყო ცვლადი ჯერადობის გადიდების მქონე  4-10х45 ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობით „Pecar“ 4-10 და მისი მომცრო ვარიანტი Pecar 3-7, რომელიც ლულის კოლოფის ზემოდან მაგრდებოდა. ამას გარდა შაშხანას ჰქონდა წინა სამიზნე მოწყობილობა და სურვილის შემთხვევაში შესაძლებელი იყო ოპტიკის მოხსნა და უკანა დიოპტრული ტიპის სამიზნე მოწყობილობის გამოყენება. შაშხანის სარეცელს ბოლოში დამაგრებული ჰქონდა საკეცი ორფეხა სადგამი. გარდა ამისა შაშხანას ჰქონდა ღვედის დასამაგრებელი 3 წერტილი. შაშხანის სრულ კომპლეკტში შედიოდა ტრანსპორტირებისთვის განკუთვნილი ხის ყუთი, სადგარი ფეხები, დიოპტრული სამიზნე მოწყობილობა, ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობა, სათადარიგო მჭიდები და ღვედი.

Enfield „Enforcer“ იწარმოებოდა ენფილდში მდებარე კომპანიის „Royal Small Arms Factory“ (RSAF) მიერ, კონკრეტულად საპოლიციო ფორმირებების შესაიარაღებლად და როგორც წესი მათი შესყიდვა ხდებოდა ლონდონის პოლიციის მიერ. გარკვეული წყაროების თანახმად სულ დამზადებული შაშხანების რაოდენობამ შეადგინა დაახლოებით 767-800 ერთეული.  Enfield „Enforcer“-ის გამოყენება პოლიციის მიერ ხდებოდა 1980-ანი წლების შუა პერიოდამდე, ხოლო შემდეგ მოხდა მათი ჩანაცვლება სხვა შაშხანით. დამზადებული შაშხანების დიდი ნაწილი დაექვემდებარა უტილიზაციას, მცირე ნაწილი კი გამოისყიდეს კოლექციონერებმა.

კალიბრი	7.62х51mm (.308 Win)
სიგრძე	1206 მმ
ლულის სიგრძე	699 მმ
წონა ვაზნების გარეშე	4.75 მმ
მჭიდის ტევადობა	10 ცალი ვაზნა
ტყვიის საწყისი სიჩქარე	841 მ/წამი
დამიზნების მანძილი	1000 მეტრამდე

სნაიპერული შაშხანა L42A1

 სნაიპერული შაშხანა L42A1

1942 წელს მეორე მსოფლიო ომის ბატალიებში ბრიტანეთის არმია მკვეთრად განიცდადა სნაიპერული შაშხანების დეფიციტს. სწორედ ამ მიზეზით მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება, რომ სასწრაფო წესით მოეხდინათ შეიარაღებაში არსებული საშტატო შაშხანების მოდიფიცირება სნაიპერულ იარაღათ. არჩევანი გაკეთდა მოდელებზე: Rifle No.4 Mk I და No.4 Mk I*, რომლებიც გათვლილი იყო ბრიტანულ საშტატო შაშხანის ვაზნაზე .303 British. სნაიპერული შაშხანის დონორის შერჩევა ხდებოდა შემდეგი პრინციპით. დამზადებული შაშხანების პარტიიდან აირჩეოდა ის შაშხანები, რომლებიც საკონტროლო სროლისას აჩვენებდა საუკეთესო ჯგუფებს. შემდეგ ამ შაშხანების ლულის კოლოფზე კეთდებოდა ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობის სამაგრი კრონშტეინი. ოპტიკის სახით გამოიყენებოდა ბრიტანული ტელესკოპური სამზნე No.32. ასევე მოდიფიცირებულ შაშხანებს კონდახის ზემოდან უყენდებოდა ხისგან დამზადებული სალოყე. ასეთი სნაიპერული სახით მოდიფიცირებულ შაშხანებს შეიარაღებაში იღებდნენ და ენიჭებოდათ სახელწოდება „Rifle No.4 Mk I (T)“ და „Rifle No.4 Mk I* (T)“.

მეორე მსოფლიო ომის პერიოდის ბრიტანული სნაიპერული შაშხანა „Rifle No.4 Mk I (T)“

1960-ან წლებში ბრიტანელებმა დაიწყეს ნატოს სტანდარტის ვაზნაზე 7.62х51mm NATO გათვლილ შაშხანებზე მუშაობა, რაც პირველ რიგში გულისხმობდა შეიარაღებაში არსებული საშტატო მოდელების კონვერტირებას ახალ ვაზნაზე. სწორედ ამ პერიოდში მოხდა სნაიპერული შაშხანების „Rifle No.4 Mk I (T)“ და „Rifle No.4 Mk I* (T)“ -ს გადაწყობა 7.62х51mm NATO ტიპის ვაზნაზე. განახლებულმა მოდელმა მიიღო აღნიშნვა „L8“. შემდეგ გამოჩნდა მიზანში სროლისთვის და საასპარეზოთ განკუთვნილი შაშხანა აღნიშვნით Enfield L39A1, რომელიც შეიარაღებაში მიიღო ბრიტანეთის არმიამ.  სწორედ Enfield L39A1 გახდა ახალი სნაიპერული შაშხანის სულისჩამდგმელი და მის ბაზაზე შემუშავდა სნაიპერული ვარიანტი აღნიშვნით „Enfield  L42A1“, რომელიც 1970 წელს მიიღო ბრიტანეთის არმიამ შეიარაღებაში.

ზემოთ L39A1, ხოლო ქვემოთ სნაიპერული შაშხანა L42A1. სნაიპერულ შაშხანას კონდახის ზემოდან დამაგრებული ჰქონდა ამაღლებული სალოყე. ასეთივე სალოყე ხშირად აყენებდნენ ასევე L39A1-ის კონდახზეც

„Enfield  L42A1“ ქარხნული სახით დაკომპლეკტებული იყო Parker-Hale 5c ტიპის დიოპტრული სამიზნე მოწყობილობით, ხოლო სნაიპერები მასზე საშტატო სახით ამაგრებდნენ ჯერ კიდევ მეორე მსოფლიო ომის დროინდელ ოპტიკურ სამიზნე მოწყობილობას No.32, რომელიც წარმოადგენდა სამჯერადი გადიდების ოპტიკას. L42A1-ს ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობის სამაგრი კრონშტეინიც მემკვიდრეობით ერგო ადრეული No.4 (T) ტიპის შაშხანისგან. აღსანიშნავია რომ ოპტიკური სამიზნის მაგივრად შესაძლებელი იყო ასევე უნივერსალური ღამის ხედვის მოწყობილობის SS20 დაყენება (3,75х).

დიოპტრული სამიზნე მოწყობილობა Parker Hale PH.5C 

კონსტრუქციულად და მოქმედების პრინციპით L42A1 არაფრით განსხვავდებოდა მისი წინამორბედი შაშხანისგან L39A1. იყენებდა გრძივადმოსრიალე საკეტს, მოხსნად მჭიდს და სროლისას გადატენვა ხდებოდა მსროლელის მიერ საკეტის შემობრუნებით. საკეტის სახელური იყო მოხრილი ქვემოთ, ხოლო ლულის ჩაკეტვას უზრუნველყოფდა 2 ცალი საბრძოლო ბჯენი.

შაშხანის სასხლეტი იყო რეგულირებადი და ორსაფეხურიანი. პირველი საფეხური მოითხოვდა 1,36-1,81 კგ-მდე დაწოლას, ხოლო მეორე საფეხური 2,72-2,95 კგ-მდე.

მცველი წარმოადგენდა მბრუნავ ბერკეტს, რომელიც ლულის კოლოფის მარცხენა უკანა მხარეს იყო განთავსებული და მასზე ზემოქმედება მარტივად ხდდებოდა მსროლელის მარჯვენა ხელის ცერა თითით ისე, რომ არ იყო საჭირო არც სასხლეტიდან თითის აღება და არც იარაღის პოზიციის შეცვლა.

იარაღის ვაზნებით კვება ხდებოდა 10 ცალ ვაზნაზე გათვლილი ოორიგიანი მოხსნადი კოლოფისებური მჭიდით, რომელშიც ვაზნები ჭადრაკული წყობით იყო განლაგებული. მჭიდის ვაზნებით შევსება ხდებოდა ლულის კოლოფის ზემოთა მხრიდან შესრულებული ფანჯრიდან ვაზნების სათითაოდ ჩალაგებით, ან 5 ცალ ვაზნიანი დამჭერი კლიპებით (ე.წ „აბომით“.

კონდახს ჰქონდა სწორი მოყვანილობის ყელი, რომელიც გადადიოდა მსუბუქად გამოხატულ ნახევრადპისტოლეტისებურ სახელურში. კონდახის დამაგრება ლულის კოლოფზე განხორციელებული იყო მოგრძო ხრახნის მეშვებით, რომელიც კონდახის საზურგედან გადიოდა ლულის კოლოფამდე. კონდახის ზედა ნაწილში დამაგრებული იყო ხისგან გაკეთებული შემაღლებული სალოყე, ხოლო ზურის ნაწილში თითბერის საზურგე, რომელსაც ჰქონდა პატარა კარებიანი სათავსო იარაღის საწმენდი აქსესუარების შესანახად. სარეცელი შედგებოდა კონდახისგან, ტიბჟირისგან და ლულის ზედსადებისგან. ლულის ზედსადები მაგრდებოდა იარაღზე ერთი ცალი მოძრავი რგოლის მეშვეობით.

შაშხანის სრულ კომპლეკტში შედიოდა ტრანსპორტირებისთვის განკუთვნილი ხის ყუთი, სადგარი ფეხები, ოპტიკური სამიზნე მოწყობილობა, სათადარიგო მჭიდები, ღვედი და სხვა დამატებითი აქსესუარები.

Enfield L42A1 იწარმოებოდა ენფილდშ მდებარე „Royal Small Arms Factory“-ს მიერ. გარკვეული წყაროების თანახმად სულ დამზადდა 1200 ცალი შაშხანა. დამზადებული შაშხანების დიდი ნაწილი ირიცხებოდა როგორც არმიის შეიარაღებაში, ასევე მას იყენებდნენ ბრიტანელი საზღვაო ქვეითები. L42A1 ფართოდ გამოყენებოდა შუა აღმოსავლეთში, ირლანდიაში და ფოლკლენდში. გარკვეული წყაროების თანახმად ფოლკლენდის რთულ კლიმატურ პირობებში ექმნებოდა საიმედოობასთან დაკავშირებული პრობლემები.  მთლიანობაში შაშხანა იყო გამძლე, საიმედო, მოსახერხებელი და საკმარისად ზუსტი, თუმცა იგი ითვლებოდა მორალურად მოძველებულად.1980-ანი წლების პირველ ნახევარში ბრიტანელებმა ჩაატარეს კონკუსრის, რომელის მიზანიც იყო არმიის რიგებში ახალი სნაიპერილი შაშხანის მიღება. ამ კონკურსში გამარჯვებული გახდა კომპანია „Accuracy International“-ის მიერ წარმოდგენილი შაშხანა, რომელიც L96A1 -ის სახელწოდებით, ოფიციალურად იქნა შეიარაღებაში მიღებული.

მიუხედავად იმისა, რომ ბრიტანელებმა შეიარაღებაში მიიღეს ახალი სნაიპერული შაშხანა (L96A1), ძველი Enfield L42A1 მაინც აგრძელებდა სამხედრო კარიერას 1992 წლის ჩათვლით. იგი გამოიყენებოდა 1991 წელს ე.წ. სპარსეთის ყურის მეორე ომში.

L39A1 / Envoy

L39A1 მარცხენა და მარჯვენა რაკურსით

1940-ან წლებში დიდი ბრიტანეთის არმიას მასიურად მიეწოდებოდა გრძივად მოსრიალე საკეტის მოქმედებით მომუშავე მჭიდიანი შაშხანა „Lee-Enfield Rifle No.4“ კალიბრით .303 British. მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში ეს შაშხანა წარმოადგენდა ბრიტანელი ფეხოსნების ძირითად საშტატო იარაღს. 1960-ან წლებში ნატოს ქვეყნებმა შეიარაღებაში მიიღეს ვაზნა 7.62х51mm NATO, რომელიც შაშხანის ვაზნების ერთგვარ სტანდარტად იქცა ნატოს წევრი ქვეყნებისთვის. სწორედ ამ პერიოდში, ენფილდში (Enfield) მდებარე ბრიტანეთის სახელმწიფო იარაღის საწარმო „Royal Small Arms Factory“ (RSAF) ჩაერთო საშტატო შაშხანის „Lee-Enfield Rifle No.4“ გადაკეთების პროცესში. გადასაკეთებელი კომპლეკტი მოიცავდა ახალ სამიზნე მოწყობილობებს, ახალ ლულას გათვლილს 7.62х51 mm NATO (.308 Win) კალიბრის ვაზნაზე, ახალ ვაზნაზე მორგებულ ლულის კოლოფს, საკეტს და მჭიდს. ასე გაჩნდა ერთგვარი კონვერსიული შაშხანა, რომელსაც მიენიჭა აღნიშვნა „L8“. იგი ვიზუალურად მარტივად განსხვავდებოდა მისი წინამორბედისგან სწორკუთხოვანი მოყვანილობის მჭიდით.

„Lee-Enfield Rifle No.4“

ამავე პერიოდში სპეციალურად  7.62х51 mm NATO (.308 Win) ტიპის ვაზნაზე შემუშავდა მიზანში სროლისთვის (Тarget-shooting) განკუთვნილი შაშხანა, რომლის წარმოებაც დაიწყო ორი სახელწოდებით. სამხედრო (საარმიო) დანიშნულებით წარმოებულ საასპარეზეო (ე.წ. Match) შაშხანას მიენიჭა აღნიშვნა Enfield L39A1 Target Rifle, რომლის პირველმა საცდელმა პარტიამ 19 ცალი ერთეულის სახით დღის სინათლე იხილა 1968 წელს. ხოლო 1969 წელს გამოჩნდა სამოქალაქო ბაზარისთვის განკუთვნილი შაშხანები, რომელსაც აწარმოებდნენ კომერციული სახელწოდებით „Enfield Envoy Match Rifle“.

L39A1 

სამხედრო შაშხნა L39A1 და მისი სამოქალაქო/კომერციული ვარიანტი Enfield Envoy იწარმოებოდა საშტატო მოდელების No.4 Mk 2, No.4 Mk 1/2 და No.4 Mk 1/3 გადაკეთებით. ეს მოდელები შერჩეული იქნა იმ მიზეზით, რომ მათი სასხლეტის ღერძი ჩამაგრებული იყო ლულის კოლოფში და არა როგორც ადრეულ მოდელებში სასხლეტის დამცავი კავის ფუძეში. ადრეულ მოდელებში ხის დეტალების დასველების და დეფორმაციის შემდეგ სასხლეტ მექნიზმს ახასიათებდა გარკვეული გართულებები, ამიტომ სასხლეტის ღერძი შემდგომ მოდელებში ფიქსირდებოდა ლულის კოლოფში. ამას გარდა სასხლეტის რეგულირება მისი კონსტრუქციიდან გამომდინარე გაცილებით უფრო მარტივი იყო იმ მოდელებზე, რომლებშიც სასხლეტის ღერძი ჩამაგრებული იყო ლულის კოლოფში და არა სასხლეტის დამცავი კავის ფუძეში.

სამოქალაქო ბაზრისთვის დამზადებული შაშხანა Envoy მისი სამხედრო ანალოგისგან (L39A1) გამოირჩეოდა უფრო ხარისხიანი გარეგანი დამუშავებით. მისი ლულა იყო მუქი შავი ფერის პირიალა ოქსიდირებით. ლულის კოლოფის მარცხენა მხარეს დატანილი იყო შესაბამისი მარკირება წარწერის სახით ENVOY

შაშხანები გადაკეთებისას აღიჭურვა სქელკედლიანი 700მმ სიგრძის საასპარეზო ლულით. ლულა დამზადებული იყო ცივი ჭედვის მეთოდით და ჰქონდა 4 ცალი მარჯვნივ მიმართული ჭრილი. ჭრილების ბიჯი შეადგენდა 305მმ-ს. აღსანიშნავია, რომ ლულის როგორც გარე, ისევე შიდა მხარე გადიოდა დამატებით წრთობას.

ასევე შეიცვალა ხის კონდახ-სარეცელიც. კონკრეტულად კი ტიბჟირი და ლულის ზედსადები  მნიშვნელოვნად დამოკლდა. ლულა სარეცელთან შედარებით იყო 380 მმ-ით გრძელი, რაც სახასიათო იერს აძლევდა შაშხანას. ამას გარდა ცვლილებას დაექვემდებარა სამიზნე მოწყობილობები, რომელიც გახდა მოხსნადი და მორგებული იყო  7.62х51 mm NATO-ს ტიპის ვაზნის ბალისტიკურ მახასიათებლებზე.

გარდა 7.62х51 mm NATO-ს ვაზნაზე გათვლილი 10 ცალ ვაზნიანი მჭიდისა, საასპარეზო შაშხანა მაზადდებოდა ასევე ძველ საშტატო .303 British ვაზნაზე გათვლილ მჭიდზეც. თუმცა ამ შემთხვევაში შაშხანა მუშაობდა როგორც 1 მუხტიანი (ანუ მსროლელი ყოველი გასროლიასას სათითაოდ ახდენდა ვაზნის ჩადებას იარაღში) და მჭიდი ასრულებდა მხოლოდ ერთგვარი ბუტაფორიული საყრდენის დანიშნულებას.

მოქმედების პრინციპით L39A1 (ასევე სამოქალაქო ვარიანტი Envoy) არაფრით განსხვავდებოდა მისი წინამორბედისგან. იყენებდა გრძივადმოსრიალე საკეტს, მოხსნად მჭიდს და სროლისას გადატენვა ხდებოდა მსროლელის მიერ საკეტის ზელით შემობრუნებით. საკეტის სახელური იყო მოხრილი ქვემოთ და ლულის ჩაკეტვას უზრუნველყოფდა 2 ცალი საბრძოლო ბჯენის მეშვეობით. შაშხანის ორსაფეხურიან სასხლეტს ჰქონდა რეგულირების შესაძლებლობა. პირველი საფეხური მოითხოვდა 1,13-1,59 კგ-მდე დაწოლას, ხოლო მეორე საფეხური 1,81-2,04 კგ-მდე.

მცველი წარმოადგენდა მბრუნავ ბერკეტს, რომელიც ლულის კოლოფის მარცხენა უკანა მხარეს იყო განთავსებული და მასზე ზემოქმედება მარტივად ხდდებოდა მსროლელის მარჯვენა ხელის ცერა თითით ისე, რომ არ იყო საჭირო არც სასხლეტიდან თითის აღება და არც იარაღის პოზიციის (ჭერის) შეცვლა.

შაშხანის ვაზნებით კვება გადაწყვეტილი იყო 10 ცალ ვაზნაზე გათვლილი ორრიგიანი მოხსნადი კოლოფისებური მჭიდით, რომელშიც ვაზნები ჭადრაკული წყობით თავსდებოდა. მჭიდის ვაზნებით შევსება შესაძლებელი იყო ლულის კოლოფის ზემოთა მხრიდან შესრულებული ფანჯრიდან ვაზნების სათითაოდ ჩალაგებით, ან 5 ცალ ვაზნიანიანი დამჭერი კლიპებით (ე.წ „აბომით“).

ლულის ცხვირზე დამაგრებული იყო ცილინდრული ფორმის წინა სამიზნის დამცავი რგოლი, ხოლო უკანა სამიზნე დამკვეთის მოთხოვნიდან გამომდინარე შეიძლებოდა ყოფილიყო ღია მეანიკური სახის, ან სპორტული დიოპტრის (აპერტურული) ტიპის. დიოპტრულ სამიზნეს ჰქონდა მიკრომეტრული რეგულირების შესაძლებლობა როგორც ჰორიზონტალურ, ასევე ვერტიკალურ სიბრტყეში.

კონდახი შესრულებული იყო სწორი მოყვანილობის ყელით და გადადიოდა მსუბუქად გამოხატულ ნახევრადპისტოლეტისებურ სახელურში. კონდახის დამაგრება ლულის კოლოფზე ხდებოდა მოგრძო ხრახნის მეშვებით, რომელიც კონდახის საზურგედან გადიოდა ლულის კოლოფამდე. კონდახის ზურგზე დამაგრებული იყო თითბერის საზურგე, რომელსაც ჰქონდა პატარა კარებიანი სათავსო იარაღის საწმენდი აქსესუარების შესანახად. ხის დეტალების სრული კომპლექტი შედგებოდა კონდახისგან, სარეცელისგან, ტიბჟირისგან და ლულის ზედსადებისგან. ლულის ზედსადები მაგრდებოდა იარაღზე ერთი ცალი მოძრავი ხამუთისებრი რგოლის მეშვეობით.

1960-ანი წლების მიწურულს ინგლისის არმიას დაუდგა 7.62х51mm NATO (.308 Win) ტიპის ვაზნაზე გათვლილი სნაიპერული შაშხანის საჭიროება. ახალი შაშხანის შემუშავებისას საფუძვლად აღებულ იქნა საასპარეზო „L39A1“ და მის ბაზაზე შემუშავდა მოდელი, რომელიც შემდგომ შეიარაღებაში მიიღეს აღნიშვნით „L42A1“. სტატია შეგიძლიათ იხილოთ მოცემულ ბმულზე > სნაიპერული შაშხანა L42A1

კალიბრი	7.62х51mm NATO (.308 Win)
სიგრძე	1180 მმ
ლულის სიგრძე	700 მმ
წონა ვაზნების გარეშე	4.42 კგ
მჭიდის ტევადობა	10 ცალი ვაზნა
ტყვიის საწყისი სიჩქარე	841 მ/წამი
სამიზნე თამასაზე არსებული დანაყოფი	1200 მეტრამდე

TSJ ტიპის ტყვია (Syntech)

 აღნიშნულ ვიდეოში ვსაუბრობთ TSJ (Total Synthetic Jacket) ტიპის ტყვიაზე

Detonics .45 Combat Master

1970-ან წლებში ამერიკის შეერთებულ შტატებში სხვადასხვა ენთუზიასტებმა და კომპანიებმა დაიწყეს სამუშაოები, რომელიც უკავშირდებოდა .45 ACP ტიპის ვაზნაზე გათვლილი მცირეგაბარიტიანი პისტოლეტების შექმნას. ვიღაცეები ცდილობდნენ იარაღის კონსტრუირება სუფთა ფურცლიდან დაეწყოთ, ხოლო ვიღაცეები ცდილობდნენ ველოსიპედის გამოგონების ნაცვლად პირდაპირ აეღოთ ჯონ მოზეს ბრაუნინგის ლეგენდარული COLT М1911 და მის ბაზაზე გაეკეთებინათ რაც შეიძლება მცირე ზომის პისტოლეტი. სწორედ ერთერთ ასეთ პისტოლეტზე ვისაუბრებთ აღნიშნულ სტატიაში.

პისტოლეტის შექმნის ისტორია

60-ან წლებში ფლორიდის მანქანამშენებლობის უნივერსიტეტის სტუდენტი ამერიკელი პატრიკ [პატ] იეიტსი (Pat Yates) გატაცებული იყო ცეცხლსასროლი იარაღით. პატრიკ იეიტსი დაფიქრდა იმ საკითხზე რომ აშშ-ს სამოქალაქო იარაღის ბაზარზე არსებული მცირეგაბარიტიანი თვითდამტენი პისტოლეტები ძირითადად თავდაცვისთვის ნაკლებად ეფექტურ ვაზნებს იყენებდნენ. ძირითადად ეს იყო 7,65mm Browning (.32 ACP), 9x17mm Browning (.380 ACP), 6,35mm Browning (.25 ACP) და .22LR. პატ იეიტსი გახლდათ М1911 პლატფორმის პისტოლეტების მოტრფიალე და თვლიდა რომ .45 ACP კალიბრის ვაზნაზე გათვლილი მცირეგაბარიტიანი პისტოლეტი იქნებოდა საუკეთესო თავდაცვითი საშულება ყოველდღიურად სატარებლად, ასევე როგორც მეორე დამატებითი იარაღი (ე.წ. BACK UP).

Colt Commander

იმ პერიოდისთვის ბაზარე უკვე არსებობდა კომპაკტური ვარიანტი Colt Commander, თუმცა ის გაბარიტებით უმნიშვნელოდ განსხვავდებოდა კოლტის სტანდარტული სამთავრობო მოდელისგან. პატრიკ იეიტს უნდოდა კიდევ უფრო შემცირებული გაბარიტების პისტოლეტი, რომელიც გამოიყენებდა ძლიერ .45 АСР (11,43x23mm) ტიპის ვაზნას და იქნებოდა ისევე საიმედო, როგორც М1911. მან გადაწყვიტა აეღო მის საკუთრებაში არსებული მეორადი სამთავრობო M1911 A1, რომელიც 19 დოლარად ჰქონდა შეძენილი, კუსტარულად გადაჭრის მეთოდით დაემოკლებინა მისი სახელური, საკეტი, ლულა, დამაბრუნებელი ზამბარა და შემდეგ შეედუღებინა საკეტი ისე, რომ მიეღო მცირეგაბარიტიანი М1911. პირველ რიგში მან ესკიზის სახით მოამზადა ნახაზები, თუმცა საბოლოოდ თავი შეიკავა პისტოლეტის გადაჭრისგან.

70-ანი წლების დასაწყისში პატრიკ იეიტსმა მუშაობა დაიწყო ასაფეთქებელი ნივთიერებების საწარმოში EXCOA (Explosives Corporation of America), სადაც დაუმეგობრდა მის თანამშრომელს და კოლეგას კენ ლეგეტს (Ken Leggett). კენ ლეგეტი ისევე როგორც პატრიკ იეიტსი გატაცებული იყო ცეცხლსასროლი იარაღით და განსაკუთრებულად М1911 პლატფორმის პისტოლეტებით. ისინი სადილის დროს  შესვენებაზე ხშირად გადიოდნენ ახლოს მდებარე სასროლეთის ტერიტორიაზე და ისროდნენ  იარაღებს. ზუსტად ამ პერიოდში კალიფორნიაში ამერიკელმა Armand Swenson-მა საკუთარი ძალებით გადაჭრა და დაამოკლა M1911 პლატფორმის რამოდნიმე პისტოლეტი, რომლის შესახებაც სხვადასხვა ამერიკულ თემატურ ჟურნალებშიც კი დაიწერა სტატიები. სტატიების თანახმად გადაჭრილი პისტოლეტები ჩინებულად მუშაობდა. პატრიკ იეიტსმა და კენ ლეგეტმა შეისწავლეს ჟურალში გამოქვეყნებული სტატიები Armand Swenson-ის პისტოლეტებზე და კარგად დაათვალიერეს მათი კონსტრუქციული გადაწყვეტილებები. პატრიკ იეიტსმა უამბო კენ ლეგეტს, რომ მსგავსი იდეა მასაც უტრიალებდა თავში და ანახა პისტოლეტის მოდიფიცირების საკუთარი ნახაზები / ესკიზები, რომლის მიხედვითაც პისტოლეტი გამოდიოდა საკმაოდ მცირე გაბარიტების. კენ ლეგეტი ჩაფიქრდა მაგრამ არაფერი არ უთქვამს. ერთ კვირაში კენ ლეგეტი სამსახურში ყოფნისას ეძახის პატრიკ იეიტს და აჩვენებს კუსტარულად გადაჭრილ M1911 პლატფორმის პისტოლეტს. შესვენების დროს კენ ლეგეტი და პატრიკ იეიტსი სადილზე გავიდნენ ე.წ. ლანჩ ბოქსებით (სადილის ჩასადები ყუთი) ხელდამშვენებულები და სხვადასხვა .45 ACP ტიპის ვაზნების მარაგით გაეშურნენ მათთვის ჩვეულ ადგილას, სამსახურთან ახლოს მდებარე სასროლეთზე (Issaquah Rifle and Pistol Range). მათ სასროლეთზე გამოცადეს კენ ლეგეტის მიერ კუსტარულად დამოკლებული პისტოლეტი. მიუხედავად მცირე გაბარიტებისა პისტოლეტიდან სროლა იყო საკმაოდ კომფორტული, თუმცა ავტომატიკა უარს ამბობდა მუშაობაზე. მას ჰქონდა ვაზნის მიწოდებისას პრობლემა, რაც დამოკლებული დამაბრუნებელი ზამბარით და საკეტის გადაჭრის შედეგად მისი წონის შემცირებით იყო გამოწვეული. ზამბარას არ ჰყოფნიდა ძალა საიმედო მიწოდებისთვის და გასროლის შემდეგ საკეტი რჩებოდა ნახევრად ღია მდგომარეობაში. პატრიკ იეიტსმა გამოთქვა თავის მოსაზრება იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლებოდა დამაბრუნებელი ზამბარსთვის სამუშაო სივრცის გაზრდა დაახლოებით ნახევარი ინჩით ისე, რომ არ გაზრდილიყო პისტოლეტის საერთო გაბარიტები. თუმცა ამის შესრულება მოითხოვდა პისტოლეტის კონსტრუქციაში საკმაოდ ბევრი ცვლილების განხორციელაბს.

იმავე საღამოს სამსახურის დასრულების შემდეგ პატრიკ იეიტსი წავიდა სიეტლის ცენტრში (Central Pawn) მდებარე მაღაზიაში (გარკვეული წყაროების თანახმად ეს იყო ლომბარდი, რომელიც ასევე ვაჭრობდა გირაოს სახით დატოვებული იარღით), სადაც 210 დოლარათ შეიძინა 3 ცალი  M1911 პლატფორმის ხარისხიანი პისტოლეტი (აქვე ცნობისთვის ავღნიშნავ, რომ მაშინდელი 210 აშშ დოლარი იყო საკმაოდ სოლიდური თანხა. მაგალითისთვის 60-ან წლებში  საშუალო დონის М1911-ის ფასები მეორადი იარაღის ბაზარზე მერყეობდა 25-35 დოლარის ფარგლებში. მე პირადად მინახავს რემინგტონის წარმოებული M1911 A1-ის შეძენის ქვითარი, რომელიც 1964 წელს იყო გამოწერილი და მფლობელმა პისტოლეტში გადაიხადა 17$). პატრიკმა სახლში მისვლისთანავე საკუთარ ავტოფარეხში მოწყობილ მინი სახელოსნოში გადახერხა ერთი პისტოლეტი, დაამოკლა მისი საკეტ-გარსაცმი და შეამდეგ საკეტის ცვხირი უკან შეადუღა საკეტ-გარსაცმზე. ხელით შესრულებული ციკლით პისტოლეტის მუშაობამ აჩვენა, რომ  პატრიკ იეიტსი „სწორ გზაზე იდგა“ თუმცა საჭირო იყო პისტოლეტის სათანადო შედუღება, შემდეგ მისი თერმული დამუშავება, მექანიზმის საბოლოო მორგება და ბოლოს პისტოლეტის რეალური გამოცდა სასროლეთზე.

მიუხედავად იმისა, რომ პისტოლეტი ხელით გადატენვისას სათანადოდ ფუნქციონირებდა, რეალური სროლის დროს მან უარი თქვა მუშაობაზე, რადგან ე.წ. ბრაუნინგის საყურე იღებდა ზედმეტ დატვირთვას და გარკვეულ მომენტებში არ ხდებოდა ლულის სახაზინო ნაწილის დაბლა დაწევა იმდენად, რომ საკეტი განთავისუფლებულიყო ლულასთან შეჭიდულობისგან. ასევე ლულის დამოკლებამ და საკეტის ცხვირის უკან გადმოტანამ გამოიწვია ის ნიუანსი, რომ ლულის სახაზინო ნაწილის დაბლა დახრისას ლულის წინა ნაწილი განსხვავებული კუთხით იხრებოდა საკეტის ცხვირზე დამაგრებულ ე.წ. Barrel Bushing-ში.

პატრიკ იეიტსმა შეისწავლა პრობლემის გამომწვევი მიზეზი და ძირეულად გადაამუშავა დამაბრუნებელი ზამბარის, მისი მიმმართველის, ე.წ. ზამბარის დამხშობის (Plug) და Barrel Bushing-ის კონსტრუქცია. დამაბრუნებელი ზამბარის როლში მან გამოიყენა სამი ცალი (ე.წ. Triplex ტიპის) უმაღლესი ფოლადისგან დამზადებული ერთმანეთში ჩამჯდარი (წნული) ზამბარა.

1972-1973 წლებში პატრიკ იეიტსმა გააგრძელა მუშაობა პისტოლეტის გადამუშავებაზე. იგი ატარებდა სხვადასხვა ექსპერიმენტებს და ცვლიდა შიდა დეტალების გეომეტრიას იქამდე, სანამ პისტოლეტმა სათანადოდ არ დაიწყო მუშაობა. შემდეგ იგი გადავიდა პისტოლეტის გარე დეტალების დამუშავებაზე. მან სახელურის ნაწილი მაქსიმალურად დაათხელა. კონსტრუქციიდან ამოიღო სახელურის უკან განთავსებული კლავიშისებური მცველი, რომელსაც მსროლელი პისტოლეტის სახელურზე ხელის მოჭერით თიშავდა. ასევე პატრიკმა შეცვალა დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმის გარკვეული დეტალები. ჩახმახის კუდი დაამოკლა და გახადა განსხვავებული გეომეტრიის. პატრიკ იეიტსი იყო იმ მოსაზრების მომხრე, რომ გაცილებით მარტივია შეაყენო ერთმაგი მოქმედების ჩახმახი სწრაფად, ვიდრე ჩახმახ შეყენებული და მცველზე აყვანილი (როგორც ამერიკაში უწოდებენ Cocked and locked) პისტოლეტი მოხსნა მცველიდან. 

იმისთვის რომ მოკლე კუდიანი ჩახმახის შეყენება ხელით შესაძლებელი ყოფილიყო რაც შეიძლება სწრაფად, მან საკეტის ზედა უკანა ნაწილი დაადაბლა, ხოლო უკანა სამიზნე მოწყობილობა გადაიტანა მასრის ამოსაგდებ ფანჯარასთან. ეს ვიზუალური ნიუანსი სამომავლოდ გახდება ამ პისტოლეტის მთავარი ვიზუალური განმასხვავებელი ნიშანი და ერთგვარი „სავიზიტო ბარათი“ ყველა სხვა M1911 პლატფორმის პისტოლეტებთან შედარებით. ფაქტიურად პატრიკ იეიტსმა შეძლო მიეღო Walther PP-ს გაბარიტების მქონე პისტოლეტი M1911 გათვლილი .45ACP კალიბრის ვაზნაზე.

ფოტოზე გამოსახულია ჩახმახის თითით შეყენბის მომენტი. გარდა ასეთი ჩახმახისა რიგ პისტოლეტებზე შესაძლოა შეგვხვდეს მოკაუჭებული ან სრულიად მრგვალი (შუაში ნასვრეტით) ჩახმახი

1973 წლის ბოლოდან 1974 წლის საწყის პერიოდში ასაფეთქებელი ნივთიერერბის საწარმოში EXCOA (Explosives Corporation of America) დაიწყო გარკვეული რეფორმები და შემცირებები. სწორედ ამ დროს კომპანიის რამოდენიმე მენეჯერმა დატოვა თანამდებობდა. მათ შორის იყვნენ მენეჯერულ პოზიციაზე მომუშავე პიროვნება Mike Maes და კომპანიის დირექტორი Sid Woodcock. ამ ორმა ადამიანმა დააფუძნეს თავიანთი კომპანია სახელწოდებით „Energy Sciences Corporation“ (მოგვიანებით ეს კომპანია დააფუძნებს შვილობილ კომპანიას სახელწოდებით „Detonics Manufacturing Company“ შემოკლებით უბრალოდ „Detonics“). აღნიშნული კომპანია ორიენტირებული იყო ასაფეთქებელი ნივთიერებების დამზადებაზე, რომელიც გამოიყენებოდა სხვადასხვა ნაგებობების დასანგრევად, ასევე მაღაროების, კარიერების და საბადოების ასაფეთქებლად. Sid Woodcock-ი  გახლდათ ცეცხლსასროლი იარაღის მოყვარული და ხშირად ადევნებდა თვალყურს პატრიკ იეიტსის მუშაობას თვითდამტენ პისტოლეტზე. მან რამოდენიმეჯერ ისროლა კიდევაც ამ პისტოლეტიდან და დაინახა მასში გარკვეული კომერციული პოტენციალი. რატომ დაინტერესდა Sid Woodcock-ი პისტოლეტით? ამ კითხვაზე პასუხის მოსაძებნათ დაგვეხმარება მოკლე ექსკურსი მის „მდიდარ“ კარიერაში.

Sid Woodcock გახლდათ ელიტარული ძალოვანი უწყების OSS (Office of Strategic Services) ერთერთი ყველაზე ძირძველი ოპერატიული თანამშრომელი. შემდეგ იგი სპეციალური კონტრაქტის საფუძველზე მუშაობდა ცენტრალურ სადაზვერვო ბიუროში (CIA), კონსულტანტად თავდაცვის სამინისტროში, ატომური ენერგიის კომისიაში, გამოძიების ფედერალურ ბიუროში (FBI), აშშ-ს საიდუმლო სამსახურში (U.S. Secret Service) და იუსტიციის დეპარტამენტში. ასევე მან მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში ჩინეთში გაიარა შაოლინის სკოლა, ომის შემდეგ კი იაპონიაში გააგრძელა ორთაბრძოლებში მომზადება და მე-8-ე ხარისხის შავი ქამარი მიიღო შინობში (Shinobi - იგივე ნინძა. ეწოდება მეომარს, რომელიც ზეადამიანურ შესაძლებლობებს ფლობს). Sid Woodcock-ი მუშაობდა ინსტრუქტორად აშშ-ს არმიის სპეციალურ ძალებში (U.S. Army Special Forces)  და ელიტარულ საზღვაო-სამხედრო ძალების დანაყოფში (U.S. Navy Seal Teams). აღსანიშნავია, რომ იგი პირადად იცნობდა ბრუს ლის. გარკვეული წყაროების თანახმად, როდესაც ბრუს ლი მცირე ხნით ცხოვრობდა სიეტლში, Sid Woodcock გახლდათ ის ადმიანი, ვინც ბრუს ლის ასწავლიდა სახსრების სწორად დაფიქსირების ვარჯიშებს და ტექნიკებს. ამავდროულად იგი იყო ასაფეთქებელი საშუალებების და ცეცხლსასროლი იარაღის ექსპერტი. ალბათ ახლა ნათელია თუ რატომ დაინტერესდა ეს „ბუმბერაზი“ გამოცდილების მქონე პიროვნება პატრიკ იეიტსის პისტოლეტით.

მიუხედავდ იმისა, რომ კომპანია „Energy Sciences Corporation“ (შემდგომში „Detonics“-ის დამფუძნებელი) არ იყო დაკავებული ცეცხლსასროლი იარაღის წარმოებით,  Sid Woodcock-მა შესთავაზა პატრიკ იეიტს პისტოლეტის სერიულ წარმოებაში ჩაშვება. პატრიკ იეიტს გაეცინა და აუხსნა Sid Woodcock-ს, რომ ეს პისტოლეტი იყო საკმაოდ მცირე პროფილის მოყვარულთათვის და სერიულ წარმოებაში ჩაშვების შემთხვევაში მხოლოდ რამოდენიმე ადამიანი თუ შეიძენდა მას.

ამ საუბრიდან ძალიან მალევე პატრიკ იეიტსაც შეეხო შემცირება და იძლებული გახდა დაეტოვებინა ასაფეთქებელი ნივთიერერბის საწარმო EXCOA (Explosives Corporation of America). იგი გადავიდა კალიფორნიაში მდებარე საზღვაო-სამხედრო შეიარაღების ცენტრში (Naval Weapons Center შემოკლებით NWC) სადაც მუშაობა გააგრძალე რაკეტების და საბრძოლო ქობინების გამშვები სისტემების დაპროექტების მიმართულებით. ამ პერიოდში Sid Woodcock-მა დაარწმუნა პატრიკ იეიტსი, რომ პისტოლეტის წარმოება მომგებიანი საქმე იქნებოდა. პატრიკ იეიტსმა მაომზადა და გადასცა კომპანია „Detonics“-ს პისტოლეტის საინჟინრო ნახაზები, ტექნიკური დოკუმენტაცია, დაეხმარა საპატენტო საკითხების მოწესრიგებაში და ასევე Sid Woodcock-ს ათხოვა საკუთარი პისტოლეტის მუშა პროტოტიპი. აღნიშნული პისტოლეტი 1 წლის განმავლობაში გადიოდა შესწავლას და გამოცდებს. ამ ხნის განმავლობაში პისტოლეტიდან გაისროლეს 20 000-ზე მეტი ვაზნა ისე, რომ არანაირი დეტალი არ დაზიანებულა. ერთადერთი საკეტის შედუღების ადგილას შედუღების ნაკერმა დაიწყო ფორმის შეცვლა და გაწელვა. ეს განპირობებული იყო იმით, რომ მას შედუღების შემდეგ არ ჰქონდა გავლილი ძირეული თერმული დამუშავება. საბოლოდ Sid Woodcock-მა გადაწყვიტა პისტოლეტის სერიულ წარმოებაში გაშვება და დააფუძნა შვილობილი კომპანია სახელწოდებით „Detonics Manufacturing Company“ (შემოკლებით „Detonics“), რომელიც სიეტლში მდებარეობდა.

პატრიკ იეიტსმა კომპანიისგან მიიღო გარკვეული თანხა ნაღდი ფულის სახით. ასევე მას შეეძლო მოეთხოვა ე.წ. როიალტი (წილი ყოველი გაყიდული პისტოლეტიდან), თუმცა იგი დარწმუნებული იყო იმაში, რომ პისტოლეტი კომერციულად ვერ იქნებოდა წარმატებული. ამიტომ მან როიალტის სანაცვლოდ უბრალოდ მოითხოვა სადისტრუბუციო ფასდაკლება პისტოლეტებზე. ანუ თუ მას მოუნდებოდა პისტოლეტის შეძენა, კომპანია  „Detonics“-ი საუკეთესო ფასდაკლებას გაუკეთებდა.

პისტოლეტების სერიულ წარმოებაში ჩაშვებამდე კომპანია „Detonics“-ის გუნდს შეურთდა იარაღის ინჟინერი Jefferey Bealls, რომელიც სერიულ წარმოებაში ჩაშვებამდე პატრიკ იეიტსის პროტოტიპის საბოლოო გადამუშავებას შეუდგა. 1976 წლის 3 ივნისს გაიცა პირველი პატენტი. იგი გაცემულ იქნა Sid Woodcock-ის, Pat Yates-ის და Jefferey Bealls-ის სახელზე.

Ray Herriott-ის მიერ Mech-Tech Systems-ში შექმნილი კარაბინი გლოკის ჩარჩოზე

კომპანია „Detonics“-ის გუნდს ასევე შეურთდნენ ისეთი გამოცდილი ადამიანები როგორიც გახლდათ Roland Franzen, იარაღის ოსტატი Ray Herriott (ცნობისთვის ეს ადამიანი მოგვიანებით კომპანია Mech-Tech Systems-ში შექმნის M1911-ის და Glock-ის პისტოლეტების ჩარჩოს ბაზაზე პისტოლეტ-კარაბინების ადაპტარებს და ნაკრებებს), მეიარაღე Richard Niemer რომელიც შემდგომ მუშაობდა Safari/Olympic Arms-ში და შექმნა Model 1911  „Matchmaster“. ასევე კომპანია „Detonics“-ის რიგებს შეურთდა იარაღის კონსტრუქტორი, ინჟინერ-ტექნოლოგი და წარმოების ექსპერტი Peter Dunn.

John Dean "Jeff" Cooper

1974 წლის მიწურულს ერთერთი პირველი პროტოტიპი ხვდება პოპულარული საიარაღო თემატიკის ჟურნალ „Guns&Ammo“-ს ფურცლებზე. აღნიშნული სტატიის ავტორი გახლდათ ლეგენდარული პიროვნება ჯეფ კუპერი (John Dean "Jeff" Cooper). მან პირადად გატესტა პისტოლეტი და საკმაოდ პოზიტიური გამოხმაურებები დაწერა სტატიაში. იგი ამბობდა, რომ პისტოლეტი Detonics იყო ნამდვილი პროფესიონალების (ექსპერტების) და მებრძოლების ინსტრუმენტი.

წარმოების დაწყება

1975 წლის ბოლოს და 1976 წლის დასაწისში დღის სინათლე იხელს პირველმა ე.წ. პრე სერიულმა პისტოლეტებმა, რომლის დონორებსაც სხვადასხვა მწარმოებლის მიერ დამზადებული M1911 პლატფორმის პისტოლეტები წარმოადგენდნენ. ფაქტიურად მათი დამზადება მოხდა ისევე როგორც პატრიკ იეიტსის მიერ. აიღეს პისტოლეტები კუსტარულად გადახერხეს, შემდეგ შეადუღეს, მოარგეს ახალი ზამბარა, გაუკეთეს თერმული და კოსმეტიკური დამუშავება. მოგვიანებით კომპანია Detonics-მა დაიწყო თანამშრომლობა Essex Arms-თან და Caspian Arms-თან, რომლებიც ჩამოსხმის მეთოდით ამზადებდნენ პისტოლეტის ჩარჩოებს. დანარჩენი დეტალები კი სხვადასხვა მომწოდებლებთან თანამშრომლებით მზადდებოდა, რის შემდეგაც უკვე კომპანია დეტონიქსი ახდენდა პისტოლეტების აწყობას, გამოცდას, შეფუთვას და რეალიზაციას. გარკვეულ წყაროებში გხვდება ინფორმაცია, რომ ჩარჩოების და საკეტების დამზადება ჩამოსხმის მეთოდით ხდებოდა ასევე თვითონ კომპანია დეტონიქსის მიერ.

თავდაპირველად პისტოლეტების პირველი პარტიები მზადდებოდა სამმაგი (ე.წ. Triplex recoil spring) ტიპის დამაბრუნებელი ზამბარით, ხოლო მოგვიანებით გადავიდნენ ორმაგი (ე.წ. Duplex) ტიპის ზამბარებზე, თუმცა რიგ შესრულებებზე ასევე იყენებდნენ სამმაგ ზამბარებს. წარმოების პროცესში იხვეწებოდა გარკვეული ნიუანსები. მაგალითად დამაბრუნებელი ზამბარის მიმმართველზე გაჩნდა ე.წ. ალენის ქუდიანი ხრხნი (Allen head cap screw), რომელიც აადვილებდა იარაღის დაშლის პროცესს. გადამუშავებას დაექვემდებარა ლულის გეომატრიაც. ვინაიდან პისტოლეტი არ იყენებდა M1911-ისათვის დამახასიათებელ Barrel Bushing-ს, ლულა გახდა კონუსური ფორმის, რომელიც წინა ნაწილში ფართოვდებოდა. პისტოლეტში გამოყენებული მოკლე საკეტი იყო უფრო მსუბუქი ვიდრე სრული ზომის M1911 პლატფორმის პისტოლეტებში, შესაბამისად გასროლის დროს საკეტი  გადაადგილდებოდა უფრო სწრაფად, რაც ხდებოდა გარკვეული შეფერხებების მიზეზი მასრის ექსტრაქციისას. სწორედ ამ მიზნით გაფართოვდა მასრის ამოსაგდები ფანჯარა, რისი წყალობითაც მასრა უფრო საიმედოდ ვარდებოდა ფართე ფანჯრიდან. ასევე შეფერხებები იყო HP (Hollow-point) და SWC (Semiwadcutter) ტიპის ტყვიით დამუხტული ვაზნების გამოყენების დროს. ვინაიდან მათი ცხვირი FMJ ტიპის ტყვიებისგან განსხვავებით არ იყო მომრგვალებული, წარმოიქმნებოდა მიწოდების პრობლემები ე.წ. FTE (Failure to feed). ამიტომ გარკვეული ექსპერიმენტები ჩატარდა ვაზნის მიწოდების კუთხის შერჩევის მხრივ რათა შემცირებულიყო მიწოდების შეფერხება, თუმცა პისტოლეტები მხოლოდ  მრგვალცხვირიან FMJ ტიპის ტყვიით დამუხტულ ვაზნებზე მუშაობდა საიმეოდოდ.

ასევე პისტოლეტის მჭიდს გაუკეთა მცირე მოდიფიცირება. მიმწოდებლის ქვედა მხარე შესრულებული იყო მცირე ენის სახით, რაც იქცა ერთგვარ ინდიკატორად (ე.წ. Full-magazine indicator). პისტოლეტის სახელურში მორგებული სავსე მჭიდის შემთხვევაში მიმწოდებლის ენა გამოწული იყო მჭიდის ტერფის გარეთ, შესაბამისად მსროლელი ხვდებოდა როგორც ვიზუალურად, ასევე ხელის შეხებით (ტაქტილურად), რომ მჭიდი იყო ბოლომდე შევსებული 6 ცალი ვაზნით.

პისტოლეტს ბაზარზე გამოჩენისას მიენიჭა საკმაოდ ამბიციური სახელწოდება Detonics „Combat Master“. მას ხშირ შემთხვევაში მოხსენიებდნენ როგორც უბრალოდ Detonics .45 (აღსანიშნავია რომ პისტოლეტის საკეტზეც სწორედ ამ სახით „DETONICS .45“ იყო დატანილი წარწერა, ხოლო რიგ პარტიებზე ამ წარწერის ქვემოთ შედარებით მცირე ასოებით ეწერა COMBAT MASTER).

პისტოლეტი DETONICS COMBAT MASTER უჟანგავი ფოლადის შესრულებით და კომპანია Pachmayr-ის მიერ წარმოებულ მყარი რეზინის ლოყებით

საწყის ეტაპზე პისტოლეტები გამოდიოდა შავი ფერის ფოსფატირებით, ხოლო მოგვიანებით დაიწყეს პისტოლეტების წარმოება უჟანგავი ფოლადის დეტალებით. ასევე ასორტიმენტში იყო მონიკელებული ვარიანტები სატინისფერი ხავოიანი დაფარვით. სტანდარტული სერიული პისტოლეტების სერიული ნომრები იწყებოდა 2000-დან, ხოლო უჟანგავი ფოლადის პისტოლეტების სერიული ნომრები 10 000-დან.

ძირითადად პისტოლეტები იწარმოებოდა სახელურზე დამაგრებული კლასიკური გეომეტრიის ხის ლოყებით, თუმცა მფლობელები ხშირად მიმართავდენენ გაუმჯობესებას და ლოყები იცვლებოდა ძვირფასი ხისგან ან ძვლისგან დამზადებული ლოყებით. გარკვეული მფლობელები სახელურზე აყენებდნენ კომპანია Pachmayr-ის მიერ წარმოებულ მყარი რეზინის ლოყებს. რიგი წყაროების თანახმად კომპანია Detonics სთავაზობდა მომხმარებლებს პისტოლეტის შესრულებას, რომელსაც ქარხნულად (პირდაპირ ყუთიდან) მოყვებოდა სახელურზე დაყენებული კომპანია Pachmayr-ის მიერ წარმოებული რეზინის ლოყები.

იმისთვის რომ პისტოლეტი გამხადარიყო პოპულარული, პირველი 1999 ცალი პისტოლეტის დამზადების შემდეგ მათი დიდი ნაწილი წავიდა ინვესტორებთან, კომპანიის პარტნიორებთან და სხვადასხვა გავლენიან პირებთან. ასევე გარკვეული პისტოლეტები განსახილველად გადაეცათ იმ ხალხს ვინც ჟურნალებში წერდნენ სტატიებს/მიმოხილვებს. 

ორი ლეგენდარული პიროვნება Lee Jurras (თანამედროვე ექსპანსიური ვაზნების შემქმნელი და პისტოლეტ AUTO MAG-ის განვითარებაში ერთერთი მთავარი ფიგურა), ხოლო მის გვერდით George Nonte

მაგალითად 1978 წელს გამოქვეყნდა იარაღის სამყაროში ერთერთი ცნობილი ადამიანის და მოკლელულიანი იარაღით ნადირობის „გურუს“ ჯორჯ ნონტეს (George Nonte) სტატია, რომელშიც იგი წერდა: „ეს არის სერიული პისტოლეტი, რომელშიც გამოიყენება სპეციალურად ამ იარაღისთვის დამზადებული ჩამოსხმული ჩარჩო და საკეტი. ის არ არის უბრალოდ გადაჭრილი Colt M1911. ჩემს მიერ დათვალიერებული სერიული პისტოლეტების დამზადების ხარისხი არის კარგი. მისი მართვა სროლისას ასევე არის კარგი, თუმცა იმ ადამიანებს ვისაც დიდი ხელი აქვთ, პისტოლეტის სახელური მოუხერხებლად მოკლე მოეჩვენებათ“.

Leroy Thompson-ის წიგნი „Great Combat Handguns“ 

80-ან წლებში ამერიკელმა ავტორმა ლიროი ტომპსონმა (Leroy Thompson) გამოსცა წიგნი „Great Combat Handguns“ რომელშიც ის წერდა, რომ Detonics Combat Master არის საუკეთესო საბრძოლო პისტოლეტი მათთვის, ვისაც სურს კარგი შემაჩერებელი შესაძლებლობა, რაც შეიძლება მცირე ზომის იარაღში. არცერთი სხვა სერიული იარაღი არ გთავაზობთ ასეთ ეფექტურ კომბინაციას“.  აქვე აღსანიშნავია, რომ წიგნის უკანა გარეკანზე სწორედ Detonics Combat Master-ის ფოტო იყო გამოსახული.

პისტოლეტი გამოცადეს ასევე სხვადასხვა სამართალდამცავმა / ძალოვანი უწყების თანამშრომლებმა და ყველა პოზიტიურად ახასიათებდა მას, თუმცა იყო ერთი მთავარი მომემნტი. პისტოლეტი Detonics „Combat Master“ თავდაპირველად ღირდა 370-399$ (დღევანდელი კურსით გამოდის დაახლოებით 1300$) რაც იმ დროისთვის იყო ძალიან ძვირი. 

Colt Commander Model

შედარებისთვის მაშინ Colt Government და Colt Commander Model ღირდა 200-235$. ეკონომიკური კრიზისის და სიტუაციის გაუარესების გამო 1979 წელს Detonics „Combat Master“-ის გასაყიდმა ფასმა მოიმატა და გაიზარდა 445$-მდე. ხოლო 80-ან წლებში გარკვეული შესრულების მოდელების ფასი 600-700$-მდეც კი ადიოდა, რაც დღევანდელი კურსით დაახლოებით 2000-2200$ შეადგენს. 

შეიძლება ითქვას, რომ სწორედ მაღალმა ფასმა განაპირობა მისი „კომერციული კრახი“. ამას გარდა პისტოლეტის პირველ პარტიებს ჰქონდა გარკვეული პრობლემები, რამაც თავის წილი შეიტანა პისტოლეტის წარუმატებლობაში. აღწანიშნავია ისიც, რომ კომპანიამ Detonics Manufacturing Company გამოითხოვა პირველი პარტიის პისტოლეტები და უფასოდ მოახდინა მათში არსებული ტექნიკური ხარვეზების აღმოფხვრა.

კომპანია Colt-ის Officer's Model

80-ან წლებში ბაზარზე გამოჩნდა .45ACP ტიპის ვაზნაზე გათვლილი კომპანია Colt-ის Officer's Model, რომელიც თავისი გაბარიტებით მიახლოვებული იყო დეტონიკსთან, თუმცა ოდნავ უფრო მოგრძო საკეტს და სახელურს იყენებდა.

ფოტოზე მოცემულია ზემოთ Colt Officer's Model, ხოლო ქვემოთ Detonics „Combat Master“. როგორც ვხედავთ სხვაობა მათ გაბარიტებში არც ისი დიდია, თუმცა იმ ეპოქაში დეტონიქსის პისტოლეტი უდაოდ ითვლებოდა .45 ACP კალიბრის M1911-ებში ყველაზე მცირეგაბარიტიან "მოთამაშედ"

აღსანიშნავია რომ Detonics „Combat Master“ გარდა .45 ACP კალიბრისა, მცირე სერიებათ იწარმოებოდა ასევე 9x19mm Parabellum (9mm Luger) და .38 Super ტიპის ვაზნაზეც. ქვემოთ ფოტოზე მოცემულია .38 Super ტიპის ვაზნაზე გათვლილი ეგზემპლარი.

პისტოლეტის Detonics „Combat Master“ ტაქტიკურ-ტექნიკური მახასიათებლები ასე გამოიყურება:

შესრულებები და წარმოების ნიუანსები

პისტოლეტი 1976-1987 წლებში იწარმოებოდა კომპანია Detonics Manufacturing Company-ს მიერ (მდებარეობა Seattle, Washington. სულ მათ მიერ დამზადდა დაახლოებით 17 000 ცალი პისტოლეტი), რის შემდეგაც კომპანია გამოცხადდა ბანკროტად, ხოლო პისტოლეტის წარმოების უფლება გადავიდა არიზონაში დარეგისტრირებულ კომპანიაში „New Detonics“, რომელიც 1992 წლამდე აწარმოებდა მცირე პარტიებს და შემდეგ შეწყვიტა წარმოება. 2004 წელს უკვე ჯორჯიას შტატში დარეგისტრირდა კომპანია სახელწოდებით Detonics USA, რომელიც 2007 წლამდე ოპერირებდა ბაზარზე.  2007 წელს კომპანია შეიძინა Bruce Siddle-მა და  Dr. Steve Stahle-მ რა დროსაც კომპანიის აქტივები გადატანილ იქნა ილინოისის შტატში კონკრეტულად კი მილშტადში (Millstadt). აღნიშნული მფლობელების ხელში კომპანიამ საქმიანობა გააგრძელა 2017 წლამდე, რის შემდეგაც შეწყვიტა მოღვაწეობა.  სულ ჯამში ამ წლების განმავლობაში მთლიანად ყველა კომპანიის მიერ დამზადებულ იქნა დაახლოებით 26 000 ცალი პისტოლეტი.

კომპანია Seecamp -ის მიერ კასტომიზირებული პისტოლეტი, რომელსაც ნაცვლად ერთმაგი მოქმედების (SA) დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმისა, ჩამონტაჟებული აქვს ორმაგი მოქმედების (DA) დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმი. საკეტის უკანა გვერდით ნაწილში დატანილია კომპანია Seecamp-ის სავაჭრო ლოგოტიპი.

პისტოლეტი Detonics „Combat Master“ წარმოების პროცესში გადიოდა გარკვეულ ცვლილებებს და იყიდებოდა სხვადასხვა შესრულებით. სამოდელო ხაზში შედიოდა ასორტიმენტი რომელიც ასე გამოიყურება:

აღნიშვნა	დამახასიათებელი ნიშანი	დამატებითი ინფორმაცია
Combat Master MKI	არაპრიალა შავი დაფარვა	არ ჰქონდა მარკირება MK1 იყენებდა Essex-ის ჩარჩოს.
Combat Master MkII	ხავოიანი ნიკელის დაფარვა	იყენებდა Essex-ის ჩარჩოს.
Combat Master MkIII	დაფარული იყო მყარი ქრომით	იყენებდა Essex-ის ჩარჩოს. მათი ფასი იყო ყველაზე მაღალი და 600-700$-მდე ადიოდა
Combat Master MC1	ხავოიანი შავი ფერის საკეტი და ხავოიანი უჟანგავი ფოლადის ჩარჩო	იყენებდა Caspian-ის ჩარჩოს.
Combat Master MkIV	პრიალა შავი დაფარვა	იყენებდა Caspian-ის უჟანგავ ჩარჩოს.
Combat Master MkV	ხავოიანი უჟანგავი ფოლადი	ჰქონდა 2 ცალი დამაბრუნებელი ზამბარა.  იყენებდა Caspian-ის უჟანგავ ჩარჩოს.
Combat Master MkVI	ჰქონდა გაპრიალებული უჟანგავი ფოლადის საკეტი	ჰქონდა 3 ცალი დამაბრუნებელი ზამბარა.  იყენებდა Caspian-ის უჟანგავ ჩარჩოს.
Combat Master MkVII	უჟანგავი ფოლადის სამიზნე მოწყობილობების გაშერე ე.წ. “Flattop” საკეტი	ლულას წინა ზედა ნაწილში და საკეტს ასევე ზედა ნაწილში ჰქონდა კომპენსატორის მსგავსად სახით შესრულებული 2 ცალი ნასვრეტი ე.წ. Мagna-port. იყენებდა Caspian-ის უჟანგავ ჩარჩოს. გარკვეული წყაროების თანახმად დამზადდა CIA-ს დაკვეთით  დაახლოებით 50  ცალი.

კომპანია Detonics-ის ისტორიის მანძილზე პისტოლეტი Combat Master არ ყოფილა ერთადერთი იარღი, რომელსაც იგი აწარმოებდა. იყო კიდევ სხვა სამოდელო ხაზიც რომელიც სრული ზომის M1911-ის ვარიაციებს წარმოადგენდა, ასევე იყო ორმაგი მოქმედების დამრტყმელ-სასხლეტი მექანიზმის მქონე ჯიბის პისტოლეტი და ექსპერიმენტალური რევოლვერიც თუმცა ეს ყველაფერი უკვე სულ სხვა სტატიის, კვლევა-ძიების და საუბრის თემაა.

რომ დამისვან შეკითხვა M1911 პლატფორმის პისტოლეტებიდან რომელი იქნებოდა შენთვის როგორც კოლექციონერისთვის და იარაღის ისტორიის მოყვარულისთვის ყველაზე სანატრელი პისტოლეტი? ამ შეკითხვაზე ჩემი პასუხი ასეთია: პირველ რიგში ნატვრა თუა ეს იქნებოდა მეორე მსოფლიო ომის დროს კომპანია ზინგერის მიერ წარმოებული სამთავრობო კონტრაკტის M1911 A1, ხოლო მეორე ეს იქნებოდა რომელიმე ადრეული Detonics Combat Master უჟანგავი ფოლადის შესრულებით.